Birkaç zamandır basında, Türk vatandaşlarının Türkiye’deki finansal hesap bilgilerinin vergi konularında karşılıklı otomatik değişime tabi tutulacağı hususunda çok yazı yayınlanmakta. Ancak bilgiler tam birbirini tutmadığından ve aynı konuda içeriği değişik çok fazla yayın yapıldığından, haliyle vatandaşların kafasını karıştırmakta. Bu yazıyla konuya güncellik ve açıklık getirmek istiyorum.

Otomatik bilgi değişim programı OECD tarafından 136 ülkeyle, uluslararası vergisel işbirliği ve şeffaflığı amaçlı, aşağıda belirtilen örneklerin yerine getirilmesi için imzalanmıştır. Türkiye bu anlaşmayı 2017’de imzalamış ve 2019’da onaylamıştır. Bu anlaşmaya göre Türkiye’deki finansal kuruluşlar, örneğin bankalar, karsılıklılık temeline dayanarak, İsviçre’de mukim Türklere ait finansal hesap bilgilerini, otomatik olarak, ayrı bir talep gerekmeksizin bir sonraki yılın Eylül ayı sonuna kadar Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı Gelir İdaresi Başkanlığına bildirecek, bu Başkanlık da İsviçre Federal vergi dairesiyle paylaşacaktır.

İsviçre ve Türkiye arasında ilk defa 2019 yılına ait finansal bilgiler 2020 yılının Eylül sonuna kadar paylaşılmış olacaktı ki, Cumhurbaşkanı son anda olaya el koydu.

Kendisine olayla ilgili haber kupürleri sunulan Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın ilk reaksiyonunun “Bu olamaz. Biz Avrupa ile parasal konularda sorunlar yaşarken, mücadele noktasındayken, 6 milyon vatandaşımızı ilgilendiren bir hesap bildirimi yapılamaz” olduğu öğrenildi. Cumhurbaskanının çok sinirlendiği, “Çözüm için araştırın“ dediği belirtildi. Bu uluslararası anlaşmada “Yurtdışı Türkler’in unutulduğu ve bu anlaşmadan zarar görecekleri farkedildi.

Bu gelişmeler olurken, aynı anlaşmaya imza atan İsviçre, Türkiye'nin Suriye operasyonunu bahane ederek, Otomatik Hesap Bilgi Değişimi’ni durdurmuş durumda. Bir ülke otomatik bilgi değişimini durdurursa, diğeri de durduruyor. Yeniden bilgi değişimi açılana kadar, İsviçre de ülkesindeki Türklerin Türkiye'deki hesaplarıyla ilgili bilgi alamayacak.

Diğer taraftan Türkiye, Otomatik Banka ve Finansal Bilgi Değişimi Anlaşması’nı imzalar imzalamaz, yurtdışındaki Off-Shore hesapların peşine düştü. Zenginlerin kaçırdığı 500 milyar dolara yakın paraya ulaşmak için hazırlıklar yapılıyor. Maliye Bakalığına bağlı “Mali Suçları Araştırma Kurulu MASAK, İstanbul’da bir aracı kuruma giderek İsviçre, Lichtenstein, Man Adası, Şeysel Adaları, Virjin Adaları ve vergi cenneti adalara para gönderenlerin listesini aldı.

Öncelikle şunu bilmek gerekir ki, İsviçre vergi kanunua göre, esas ikametgahı İsviçre olan bir vatandaş dünyadaki tüm gelir ve varlığıyla İsviçre’de vergi mükellefidir, yani vergi beyannamesinde, tüm dünyadaki gelir ve varlığını deklare etmekle yükümlüdür. Ancak, bazı gelir ve varlıkların hem İsviçre, hem de Türkiye’de vergilendirilmemesi için İsvçre ile Türkiye arasinda 2010 yılında çifte vergilendirme anlaşması yapıldı ve bu anlaşma 2012 yılında yürürlüğe girdi. Bu anlaşmaya göre, İsviçre’de ikamet eden Türk vatandaşları, Türkiye’deki gayrimenkullarından elde ettikleri kira gelirlerini sadece Türkiye’de vergilendirecekler, ancak İsviçre vergi beyannamesinde yurtdışı geliri (steuerbares Einkommen im Ausland) ve yurtdışı gayrimenkulu olarak (steuerbares Vermögen im Ausland) deklare etmek zorundadırlar. İsviçre’de ikamet eden bir Türk vatandaşına ait Türkiye’deki şirketlerin ticari kazançlari Türkiye’de vergilendirilir. Türkiye’de gayrimenkul satışlarından elde edilen gelir Türkiye’de vergilendirilir, ancak İsviçre vergi beyannamesinde yurtdışı geliri olarak deklare edilmek zorundadır. Türkiye’den elde edilen özel sektör emekli maaşları sadece İsviçre’de vergilendirilir. Türkiye’den elde edilen devlet memuru, kamu personeli emekli maaşları sadece Türkiye’de vergilendirilir, ancak İsviçre vergi beyannamesinde yurtdışı geliri olarak gösterilmelidir. Türkiye’deki yıl sonu banka hesap bakiyeleri İsviçre vergi beyannamesinde, yurtdışı varlığı olarak bildirilmelidir. Yukarıda bahsedilen Türkiye’de vergilendirilen bu gelir ve varlıklar yukarıda belirtildiği gibi İsviçre vergi beyannamelerinde deklare edilecek, ancak İsviçre bu miktarları sadece vergi oranını (Steuersatz) hesaplamak icin kullanır, o vergi oranı üzerinden sadece İsviçre’de vergiye tabi gelirlerden vergi alır. Örneğin yurtiçi geliri 50,000 Fr, yurtdışı geliri 40,000 Fr olan bir vatandaş için toplam 90,000 Fr üzerinden vergi oranı hesaplanır, örneğin % 10 ve o vatandaş sadece yurtiçi geliri olan 50,000 Fr ın % 10 u kadar vergilendirilir. Şayet yurtdışı geliri olan 40,000 Fr beyan edilmezse, vergi oranı 90,000 Fr yerine 50,000 Fr üzerinden hesaplanacağından- örneğin % 7, İsviçre için % 3 oraninda bir vergi kaybı yaşanacaktır ve bu eksik deklarasyondan dolayı yükümlüler cezaya tabi tutulabilir.

Yukarıdaki şekilde yurtdışı gelir ve varlıklarını şimdiye kadar deklare etmemiş, İsviçre’de yerleşik oturma veya yerleşme iznine sahip, ya da çifte vatandaş olan Türk vatandaşları, otomatik bilgi degişimi devreye girdiğinde, İsviçre vergi dairelerince geriye dönük vergilendirme ve cezai hükümler yaşayabilirler. Ayrıca eksik vergilendirmeden dolayı haksız yere alınan sosyal yardımlar cezalı bir şekilde geri istenir, bu konuda savcılık soruştrurması açılabilir.

Paylaşılacak bilgiler sadece «Mevduat, saklama hesapları, ortaklık ve borç menfaati, nakdi değer sigorta sözleşmeleri, düzenli ödeme sözleşmeleri» olacaktır. Yılsonu hesap bakiyesi, hesap numarası, hesaba yil içinde ödenen faiz, temettü (Dividende) ya da hesapta tutulan finansal varlıkların satışından elde edilen gelirlerin toplam brüt tutarı bildirilecektir. Hesap bakiyelerinin kaynağına ilişkin (emekli aylığı, kira geliri gibi bilgiler) otomatik bilgi değişimi kapsamında değildir. Ayrıca gayrimenkul ve taşıt bilgileri, hesap hareketleri detayı finansal kuruluşlardan alınmayacak ve paylaşım konusu yapılmayacaktır. Kapanan hesaplar veya bakiyesi 0 olan hesaplar bildirilmeyecektir.

İsviçre vergi daireleri beyan edilmeyen gelir ve varlıkları öğrendiğinde, yükümlülerden, son 5 yıllık detaylı banka dökümlerini isteyebilir ve bu şekilde elde edilen kira, emekli maaşı v.s. gibi bilgileri öğrenip ya da tahmini takdir edip, geriye dönük cezalı vergilendirebilir.

Otomatik bilgi değişim programına göre İsviçre’ye paylaşım yapilabilmesi için, Türkiye’deki finansal kuruluşlardaki hesaplarda vatandaşlara ait herhangi bir yurtdışı telefon numarası, yurtdışı adresi bulunması yeterlidir. Bu denli yurtdışı bilgileri finansal kuruluşlarda mevcut değilse, herhangi bir paylaşım yapılamaz.

FİNANSAL HESAP BİLGİLERİNİN VERGİ KONULARINDA KARŞILIKLI OLARAK OTOMATİK DEĞİŞİM STANDARDI BİLGİLENDİRME REHBERİ

https://www.gib.gov.tr/sites/default/files/uluslararasi_mevzuat/Finansal_Hesap_Bilgilerinin_Rehberi.pdf