Gizli kripto para yatırımları ve aile ile paylaşılmayan şifreler ölüm sonrası Bitcoin ve Metaverse’teki arazi ve evlere ulaşılmayı imkânsız hâle getiriyor. Uzmanlar, “Kripto hesabınızın şifresi için mutlaka mirasçı atayın” diye uyarıyor.

ÖMER TEMÜR

Dünyada kripto para ve Metaverse çılgınlığı yaşanıyor. Blokzincir analitik firması Chainalysis’in raporuna göre kripto paralarda toplam işlem hacmi geçen yüzde 567 artarak 15,8 trilyon dolar oldu. Buna karşılık kripto para ile dolandırıcılık geçen yıl 2020’ye göre yaklaşık yüzde 80 artarak 14 milyar dolarla rekor seviyeye ulaştı. Ayrıca geçen yıl 3,2 milyar dolar değerinde kripto para çalındı. Diğer taraftan kripto paralar Metaverse dünyasına yatırıma dönüşüyor. Kısa yoldan zengin olma hayaliyle yapılan yatırımlar birçok riski beraberinde getiriyor. Özellikle korona salgınında yaşanan ani ölümler sebebiyle milyarca dolar kayboldu. Gerçek dünya ile sanal dünyadaki yatırımların birbiri ile karıştırılmaması gerektiğine dikkat çeken uzmanlar ise sanal dünyada dikkatli olunması konusunda uyarıyor.

MUTLAKA BİRİNE BİLDİRİN
Avrasya Blockchain ve Dijital Para Araştırmaları Derneği Başkanı Kadir Kurtuluş, Türkiye’de kripto paralarda kayıplar olduğunu belirterek “Bunun için bir rakam söylemek zor ama ani kayıplar durumunda ya da ailelerden gizlendiğinde o paralar bir daha gelmiyor. Normalde bir ev ve arabanız olduğunda bu tapu kütüğüne işlenir. Öldüğünüzde mirasçılarınıza kalır. Kripto paralarda ise herkesin bir cüzdanı var. Anahtarı da sizde. Onun için mutlaka şifrenizi bir yere kaydedin ya da ailenizle paylaşın. Eğer şifrenizi ailenizle paylaşmaz iseniz ani bir ölüm durumunda paraya kimse ulaşamaz” dedi. Benzer durumun Metaverse evreni için geçerliği olduğunu ifade eden Kurtuluş, arazi ve evlerin NFT olarak sanal cüzdana işlendiğini söyledi. Kurtuluş şunları kaydetti: Metaverse dünyası henüz tam oluşmadı. Şu an bazı platformlarda satışlar yapılıyor. Metaverse’te İstanbul’dan yer aldığınızda aslında fiziki dünyada arsa almıyoruz. İnsanlar şimdiden arazi alırsam gelecekten daha çok kazanırım diye yatırım yapıyor. Ancak sizin satın alma yaptığınız platform rağbet görmez ise yatırımın karşılığını alamazsınız. Eğer yatırım yapacaksanız geleceği olan platformlara yatırım yapın. Tavsiyem paranızın tamamıyla ve kredi kullanarak yatırım yapmayın. Çünkü bunlar riskli alanlar.”

ÇALIŞMA YAPILIYOR
Avukat Devrim Nur Kayabalı da kripto paralar konusunda hukuki düzenleme bulunmadığını söyledi. Bu alanda ilk düzenlemenin geçtiğimiz yıl nisan ayında yapıldığını ifade eden Kayabalı “Yapılan düzenleme ile kripto paraların herhangi bir ödeme aracı olarak kullanılamayacağına hükmedildi. Ayrıca kripto paralarla ilgili Yargıtay’ın emsal kararı bulunuyor. Kripto paraların haczedilmesine imkân sağlıyor. Çünkü bu yolla para kaçırmak çok kolay. Özellikle soğuk cüzdan ile internet erişim olmadan parayı çok rahatlıkla yurt dışına çıkarabiliyorsunuz. Çiftlik Bank olayında da paranın USB cihazıyla yurt dışına çıkarıldığı söyleniyor. Bu sebeple Binance’a 8 milyon lira ceza kesildi. Ancak kripto paralarda en büyük sıkıntı hesaplara girilememesi ve takip edilememesi. Eğer siz şifrenizi unutursanız cüzdanınıza erişemezsiniz. Bunun mail yoluyla size tekrar bildirim yapılması da mümkün değil. Bu konularda bir çalışma yapılıyor. Ya bu iş çözülecek ya da tamamen yasaklanacak. Ancak şimdilik net bir şey yok” diye konuştu. 

GERÇEĞİNİ SAHİPLENEBİLİRLER
Metaverse tarafında ise gerçeklik algının değiştiğine dikkat çeken Kayabalı “Metaverse’ten gayrimenkul alanlar gerçekten arsa sahibi olduğuna inanıyorlar. Vatandaşlar ‘Burayı ben aldım, evimdem çık’ diyebilir. Böyle şeyler muhtemelen yakın bir zamanda yaşanacak. Ama hukuki olarak böyle bir şey mümkün değil. Gayrimenkul sahipliği tapuya gidip noter onaylı sözleşme ve tapu onayı ile oluyor. Meta’da ise hiçbir geçerliliği yok. Vatandaş ‘Birkaç sene sonra sistem kripto paraya dönecek, biz şimdiden gayrimenkul alalım, belki öteki dünyada zengin oluruz’ hayali kuruyor. Bu durum ciddi bir kaosa yol açacak” değerlendirmesinde bulundu.

TÜRKLER İLK SIRADA
Türk kullanıcılar hem Metaverse hem de kripto para yatırımlarında ilk sırada yer alıyor. OVR isimli platformda arazi satın alan insanların yüzde 95’ini Türkler oluşturuyor. Ayasofya, Sultanahmet, İstanbul Boğazı ve Kadıköy Moda sahili gibi bölgelerin tamamı satıldı. Hatta bu tür ilanlar sahibinden.com’da yayınlanıyor. Aynı şekilde kripto paralarda da Türkiye ilk beşte yer alıyor. Bitcoin’de günlük işlem hacmi milyarlarca lirayı buluyor.

PARA SANAL, TEHDİT GERÇEK
Kripto para dünyası kötü niyetli kişilerin söz sahibi olduğu, kanunsuz, düzensiz bir dünya. Ancak dolandırıcılığı önlemeye yönelik normal kurallar burada da geçerli. Siber güvenlik firması Eset’e göre dolandırıcılıkların artış göstermesinin sebepleri şöyle:
> Geleneksel borsaya kıyasla yatırımcılar için kripto para piyasasını düzenleyen çok az düzenleme bulunuyor.
> Medyanın yoğun ilgisi, kripto parayı kimlik avı hırsızlığına ve dolandırıcılıklara uygun bir tuzak hâline getiriyor.
> Gittikçe artan kripto para fiyatları, hızlıca zengin olma hayali kuran tüketicilerin ilgisini çekiyor.
> Sosyal medya, gerçek ile hayal arasındaki çizginin bulanıklaşmasına neden oluyor.
> Ayrıca kimlik avı hırsızlarının tuzak olarak kullandıkları para madenciliği insanları cezbediyor.

HİÇBİR GARANTİSİ YOK
Kripto para piyasasında güvenli bir şekilde saklanan sanal paranızın hack’lenme riski bulunuyor. Ancak güvenlik ihlaline uğrayan şirketler genellikle suçsuz müşterilerin zararını telafi edeceğine söz veriyor. Maalesef kripto dolandırıcılığı kurbanları için böyle bir garanti yoktur. Bir dolandırıcılık kurbanı olduğunuzda yüksek miktarda para kaybedersiniz.