Ayrıntılarını artık neredeyse ezberlediğimiz Suudi muhalif gazeteci Cemal Kaşıkçı, 2 Ekim 2018'de Türkiye'de öldürüldü. Bu olayla birlikte Suudi Arabistan yönetimi dünya çapında eleştirildi. Henüz daha aralık ayının başında diğer ülkeler gibi İsviçre Federal Konsey gazetecinin ölümü karşısında şok olduğunu açıkladı: "Ölüm koşullarını titiz, güvenilir ve şeffaf bir şekilde araştırmak gerekiyor." açıklaması yapıldı.

Federal Cumhurbaşkanı Ueli Maurer, salı akşamı, "Resmi açıdan İsviçre için Kaşıkçı meselesi halledilmiştir." şeklinde yaptığı açıklamayla şaşırttı. Dahası: "Bu dava nedeniyle Suudi Arabistan'ı yıllarca dışlayamayız." yönünde açıklama yağtığı da bugün İsviçre basınında yer alıyor.

Peki nasıl halledildi?

Soruşturmalar kesinlikle tamamlanmadı. Şüpheli on bir kişinin yargılanması 3 Ocak'ta Riyad'da başladı. Savcı, olaya karışanların beşinin ölüm cezasını istedi. Ancak sürecin devamı için bir tarih belirtilmedi. Ayrıca Türkiye, Suudi rejiminin eleştirmeninin öldürülmesiyle ilgili uluslararası bir soruşturma hazırlıyor.

Bu açıklamaları başka bir ülke yapabilir ama sen yaşanan ihtilaflarda arabulucu ve nötr bir ülke olarak tanınıyorsun. Senin tarafsızlığına nasıl inanacak insanlar?

İsviçre Konfederasyon Başkanı Ueli Maurer WEF’te aralarında Suudi Arabistan’ın da bulunduğu pek çok ülkenin maliye bakanlarıyla ikili görüşmelerde bulundu. Bu arada kendisine görüşmelerle ilgili, bilhassa Suudi Arabistan ile yapılan diyalogların nasıl geçtiği soruldu. Başkan Ueli Maurer salı akşamı Davos’taki (Hose OF Switzerland) İsviçre Evi açılışında bu soruyu cevapladı.

Muhabirin sorusu: Dünya Ekonomi Forumunun ilk günü aralarında Suudilerin de bulunduğu pek çok ülkenin Maliye ve Finans Bakanlarıyla ikili görüşmeler gerçekleştirdiniz. Bilhassa Suudilerle olan diyaloğun nasıl geçtiğini merak ediyorum.

Maurer: Suudili mevkidaşlarımızla mütemadiyen görüşüyoruz, onlarla temas halindeyiz. G-20 görüşmelerinde ben her zaman onların yanında oturuyorum. Dünyayı meşgul eden Kaşıkcı meselesini çoktan hallettik. İlişkimizi normalleştirme ve finansal alandaki diyaloglarımızı sürdürme konusunda hemfikiriz.

Konfederasyon Başkanı Ueli Maurer, başkanlık yılını geleneksel İsviçre değerlerine adadığını belirtmişti. Davos'ta hangi değerleri ifade ettiği açıkça anlaşılmıştır. İsviçre Alman şivesiyle yaptığı konuşma gerçekten çok şaşkın verici. Konuşmasında geçen bir ifadede ''Suudilerle biz mütemadiyen görüşürüz. G20 görüşmelerinde de ben hep onların yanına oturuyorum'' sözleri beni çok şaşırttı. Bu ifadelerle kendisini çok basite indirgediğinin farkında bile değil. Ayrıca sürekli onların yanına oturunca ne değişiyor?

Maurer’in bu açıklamalarının diğer bakanlarla sözbirliği ile yaptığını düşünmüyorum- önümüzdeki günler çatlaklar tartışmalar başlar. Zira Maurer’in açıklamalarının hemen ardından basında ve siyasi çevrelerden eleştiriler geldi. Bu konunun önümüzdeki günlerde uzun süre tartışma konusu olacağı tezimi siyasi kesimlerden gelen tepkiler doğruluyor. Bu konuda Christoph Lenz Maurer’in ‘’Kaşıkcı meselesini biz hallettik’’ sözlerine atıfta bulunarak ‘’süngerle üzerinden sil geç’’ başlığıyla İsviçre hükümetini ve Konfederasyon Başkanı’nın etik değerlerini eleştiren güzel bir yazı yazmış.

SP Ulusal Meclis Üyesi Priska Seiler Graf, Maurer'in ifadesiyle şok oldu. "Suudilerin parası söz konusu olunca etik ve ahlak onun için çok da önemli değilmiş" dedi. Sosyal Demokrat Partili (SP) Dış Politika Komisyonu (APK) Başkan Yardımcısı Martin Naef, diplomatik ancak net ifadeler kullandı: "Maurer'in ifadeleri yanlış ve sakar. Federal Başkan böyle hassas bir konuda bu kadar pasak ifadeler sarf ettiğinde İsviçre'nin dış itibarı zedeleniyor."

Her ne hikmetse Türkiye ile ilgili tüm meselelerde Türkiye’ye karşıtı görüşler savunan APK Başkanı yine beni şaşırtmadı. Hristiyan Demokrat (CVP) politikacısı APK Başkanı Elisabeth Schneider-Schneiter, Maurer'in ifadelerini anlayışla karşılıyor: "Kaşıkçı davasında İsviçre'nin konumu son derece sınırlı." diyor ve bu yüzden Maurer'in Suudi Arabistan'la diyaloğu sürdürme niyetini memnuniyetle karşılıyorlar. Bununla birlikte bilhassa Suudi Arabistan'ın bu çatışmadaki rolü çok tartışmalı olduğundan şu anda dünyanın en büyük insani felaketi olan Yemen'e de dikkat edilmelidir. APK Başkanı ayrıca, "İstenen mali diyalog bu konunun ele alınmasına yol açarsa o zaman bir adım daha ileri gidiyorsunuz." dedi.

Bakan Parmelin Yalanladı

Bakan arkadaşlarıylz sözbirliği yaparak bu açıklamaları yapmadığı Bakan Parmelin’in sözlerinden anlaşılıyor. Parmelin Suudi meselesini geçen yıldan bu yana hiç konuşmadık diyor. Bu Ueli Maurer'in departmanı tarafından karar verilmiş gibi anlaşılıyor. Federal Maliye Bakanlığından (EFD) gelen bilgiye göre Suudi Arabistan ile mali diyalog bu ilkbaharda Bern'de gerçekleşecek. Görüşmelerin amaçlarından biri İsviçre bankalarının Suudi Arabistan pazarına erişimini kolaylaştırmak. Buna ek olarak EFD Sözcüsü Roland Meier, Ueli Maurer'den Riyad'a seyahatin hala planda olduğunu söyledi.

Önümüzdeki günlerde bu tartışmanın bitmeyeceği tezimi Martin Naef sanki doğrular gibi.

Martin Naef'e göre Maurer'in yaklaşımı ve sözleri kesinlikle şubat ayının başında yapılacak olan APK toplantısında konu olacak. Şimdi Federal Konseyde bir bütün olarak tartışmalar yapılmalı: Açıkçası Maurer'in İsviçre ile Suudi Arabistan arasındaki ilişkilerin normalleşmesi konusundaki yorumları kabinedeki meslektaşlarıyla konuşulmadı. Ekonomi Bakanı Guy Parmelin, çarşamba günü SRF radyosuna verdiği demeçte: "Federal Konsey geçen yıldan bu yana Suudi Arabistan'ı görüşmedi ve konumunu değiştirmedi." Riyad'a silah sevkiyatının durdurulma kararı ise aynen devam ediyor.

Parmelin'e göre Kaşıkçı davasının değerlendirilmesinde Dışişleri Bakanlığı sorumludur. Dışişleri Bakanlığının SRF'ye dün yaptığı açıklamada, "Suudi Arabistan ile siyasi görüşmeler eskisi gibi devam edecek." denildi.

Maurer’in ne kadar tez bir hevesle Suudi Arabistan ile ilişkileri normale döndürmek istemesi gerçekten utandırıcı. Cemal Kaşıkcı’nın ölüm nedenleri aydınlatılmadan soruşturma tamamlanmadan ve ceset parçaları bulunmadan; bağımsız bir soruşturmanın Suudi Kraliyetinin bu meseleye karışıp karışmadığı aydınlatılmadan, Federal Konsey Davos’ta bir kez daha ticarete odaklanıyor. Spesifik olarak: İsviçre finansal kurumlarının Körfez'deki kazançlı pazara erişimine ilişkin. maurer'in WEF'teki bu pasaklı açıklamalarının ardından İsviçre medyası'nda ''Maurer'in şaşırtan açıklamaları'', ''Maurer şaşırttı'' şeklinde başlıklarla açıklamaları hayretle karşılayan ve etik değerleri savunan ve İsviçre'nin tarafsızlığına ve arabulucu ülke olma rolüne atıfta bulunan duyarlı bir kesimin olması memnuniyet verici.