Televizyonda yayınlanan bazı emeklilik programlarında ve haberlerde yeni çıkacak bir KHK ile yurtdışı borçlanma yoluyla emekliliklerde köklü değişikliklere gidileceği vurgulanmaktadır. Yurtdışındakilerin SSK’dan emekli olma imkanının kaldırılacağı, herkesin Bağ-Kur’a aktarılacağı iddialar arasında. Bu yayınları dinleyen vatandaşlar da haklı olarak sözkonusu iddiaların doğruluğunu bize sormaktalar.
Öncelikle şunu vurgulamak gerekir ki bu konuda çıkarılacak bir KHK’nın içeriğini net olarak bilmek mümkün değildir. TBMM’de çıkarılacak bir yasa olsaydı taslağını görme imkanımız olabilir komisyon raporlarına ulaşabilirdik. Genel Kuruldaki tartışmaları takip edebilir ve yasanın nasıl çıkacağını size önceden aktarabilirdik. Ancak KHK konusunda böyle bir imkânımız maalesef bulunmuyor. TV’den bu iddiaları dile getirenler de bir duyum üzerine bunları aktarıyor. Dolayısıyla bu değişikliğin olup olmayacağı belirsizdir. Ancak bahsedildiği gibi bir değişiklik olursa Türkiye’dekiler için yurtdışından emekli olmanın bir cazibesi kalmaz. Zira Bağ-Kur’dan emekli olanlar çok ödemekte, buna karşılık az maaş almaktadır. Örneklemek gerekirse Bağ-Kur’dan emekli olmak için 2017 yılında müracaat eden bir erkek 170.640 TL (41.700 EU), bir kadın 136.512 TL (33.300 EU) ödemek zorundadır. Alacakları maaş ise 900 TL ile 1100 TL arasındadır. Halbuki SSK’dan emekli olacak bir kişi belli şartları yerine getirirse ve işin uzmanı ile doğru işlemler yaparsa 68.256 TL (16.500 EU) ödeyerek 1700 TL civarında aylık alabilir. Buradan da görüldüğü üzere iki emeklilik sistemi arasında ödenecek miktarlar ve alınacak maaşlar anlamında büyük farklar bulunmaktadır.
Yurtdışındaki herkesin Bağ-Kur’a aktarılacağı konusunda iddiada bulunanların en büyük dayanağı da bu farktır. Zira SSK’dan yapılan emekliliklerin SGK’nın bütçesinde açık meydana getirdiği, ödenen paraların birkaç yıl içerisinde maaş ve sağlık hizmeti olarak devletten çıktığı, ömür boyu maaş alınması hatta vefattan sonra dahi dul ve yetim aylığı olarak ödemelere devam edildiği bu durumun da SGK bütçesini zorladığı şayet borçlanarak emeklilik imkanı sağlanmaya devam edilecekse vatandaşlarca yüksek rakamların ödenmesi gerektiği noktasında toplanmaktadır. Bu gerekçeler sistemin köklü olarak değiştirilmesi için yetecek sebeplerdir. Zira Türkiye’den emekli olan bir kişinin Almanya’daki ameliyat ve ilaç masraflarının dahi Türkiye tarafından karşılandığı düşünülecek olursa bu borçlanma sisteminin ülkeye ekonomik olarak zarar verdiği tartışmasızdır.
Sistemin değiştirilmesi çok mu zor?
Şu anda Türkiye’de yapılacak 5-6 günlük fiili bir çalışma yapmak, SSK numarası almak ve işlemleri SSK’dan devam ettirebilmek için yeterlidir. Bu sistemin değiştirilmesi, çıkarılacak bir yasa ya da KHK’ya bir cümle eklemek kadar kolaydır. Yurtdışı borçlanmalarının SSK’ya yapılabilmesi için son 3.5 sene SSK’lı olarak Türkiye’de fiili çalışmak gereklidir şeklinde bir kanuni düzenleme yurtdışındaki herkesin SSK’dan emekli olmasını engeller. Zira yurtdışında yaşayan bir Türk vatandaşının izinsiz şekilde 6 aydan fazla çalışmak için Türkiye’de kalması oturumunun iptaline yol açar.
Ne yapmak gerekiyor?
Yapılması gereken ne sistem hiç değişmeyecekmiş gibi rahat olmak ne de yarın değişecekmiş gibi telaş yapmaktır. Yasanın değişip değişmeyeceği bizim tasarrufumuzda değil. Ancak muhtemel değişiklikten etkilenmemek ise bizim elimizdedir. Zira zamanında müracaatlarını yapmış ve kazanılmış hak elde etmiş kişiler değişikliklerden etkilenmez-etkilenmemesi gerekir. Etkilendiği noktada ise dava açma hakkına sahiptir. Hiçbir müracaat yapmamış kişiler ise değişikliklerden mutlak surette etkilenir.
Eylül 2014’de yürürlüğe giren 6552 sayılı torba yasa emeklilik konusunda birçok hakları beraberinde getirdi. 3 yıldan beri yurtdışı borçlanma ile emeklilikte adeta altın bir dönem yaşanıyor. Mavi kartlılara emeklilik imkânı sorunsuz veriliyor sigorta başlangıçları davasız olarak Türkiye sigorta başlangıcı sayılıyor. Bu haklar daha ne kadar süre verilir bilemiyoruz. Ancak bilinen bir şey var ki o da Dünyanın neredeyse hiçbir ülkesinde borçlanarak emeklilik gibi bir sosyal hak verilmiyor. Kıymetini zamanında bilmek lazım.
Av. Talha Barut, LL.M
Uzman Avukat/Arabulucu
www.facebook.com/avukatimiz
www.talhabarut.com
040 636 93 310