Haber: Cemil Baysal
ZÜRİH- İsviçre'de bir çoğumuz sabah kahvaltılarında kahveyle veya portakal- meyve sularının yanında kahvaltı tabağında mutlaka bulundurduğumuz ''das Gipfeli'', yani Krosan Çöreği aslen nereden esinleniyor hiç düşündünüz mü? Almanya, Fransa ve Avusturya'da 'Croissant' adıyla bilinen, başta Avusturya olmak üzere bazı Alman bölgelerinde 'Kipfel' olarak tanınan, İsviçre şivesiyle halk arasında 'Gipfeli' olarak bilinen kahvaltı ekmeğinin hikayesi Osmanlıların Viyana kuşatmasına dayanıyor. O günlerde Türk sancaklarındaki hilalin ayından esinlenerek mahurdan yapılan çörekler, günümüzde İsviçre'de de ''Das Buttergipfeli,Das Laugengipfeli,Das Fitnessgipfeli,Der Nussgipfel,Das Schinken-Käsegipfeli,Das Schoggigipfeli,Das Schinkengipfeli' gibi pek çok değişik türüyle sabah kahvaltılarının değişmez çörekleri arasında yerini almaya devam ediyor. İsviçre, Almanya, Avusturya, Fransa gibi başlıca Avrupa ülkelerinde Gastronomi sembolü haline gelmiş 'Gipfeli' çörek ekmeğinin çok hikayesi var. Bunların en başta geleni ise Türklere ait.
Bu efsanenin birine göre; Türkler Viyana'yı kuşattıklarında şehir surlarının altından bir tünel kazarlar, buradan gizlice içeri sızıp bir baskınla kenti ele geçirmeyi planlamaktadırlar. Viyana'nın sabaha kadar ekmek yapan fırıncıları gecenin sessizliğinde yeraltından sesler duyarlar ve nöbetçileri uyarırlar. Kuşatma kalktıktan sonra da fırıncılar bu olayın anısına Türk sancaklarındaki hilalden esinlenerek ay şeklinde çörek yapmaya başlarlar.
2. ÖYKÜ
Kuşatma sırasında kenti kurtarmak üzere gelmesi beklenen Polonya ordusuna bilgi götüren Sırp casusu Kolçinski, Osmanlı ordusunun geri çekilmesinden sonra Viyana'da açtığı kahvehanede ilk kruvasanı yapar.
Bir diğer efsaneye göre; Aynı benzer Viyana kuşatma hikayesi Budapeşte'de cereyan eder. 1686 yılında Kayser Budapeşte'yi Osmanlı Türklerinin kuşatmasından kurtardıktan sonra, kutlamalar esnasında Türk sancaklarındaki bayrağının hilalinden esinlenerek hamurdan ay şeklindeki çörekler yaparak dağıtır. Bir efsaneye göre ise, 1683 yılında Kolschitsky adında bir Viyanalı, Viyana'yı terk eden Osmanlıların giderken bıraktıkları kahveleri aldıktan sonra, işgalci güçlerin gitmesini kutlamak amacıyla bu kahveleri, ay şeklinde olan bir hamur işiyle birlikte müşterilerine sunmuştur. Diğer bir efsaneye göre ise Croissant, Fransa'ya, Viyana asıllı kraliçe Marie Antoinette tarafından girmiştir ve halka sevdirilmiştir.Fransa Ulusal mutfak sanatları defterlerinde, Kral 1. François ve Osmanlı imparatoru Muhteşem Süleymanın 10'uncu yıl ittifakının kutlamalarına hitaben yapılan şölende, 1549 yılında Paris'te, hilal şeklinde 40 çeşit pasta sunulmuştur. Fransızlar bu eşsiz croissant tadını Türklere borçludur.
TARİFİ
Usta fırıncı 'Gipfeli', ''Croissant''ın hazırlanışını şöyle tarif ediyor; "Oklava yardımıyla tereyağının incelmesini sağlayın. Buzluğa kaldırın. Yoğurma kabına yumurta hariç tüm malzemeleri ekleyip, croissant hamurunu oda sıcaklığında 30 dakika dinlendirip, mayalanmasını sağlayın. Tezgâhın üzerine un serpip merdaneyle çok inceltmeden hamuru açın. Açtığınız hamurun ortasına donmuş tereyağını yerleştirin. Hamuru kenarlarından tutup zarf gibi kapatın. Yeniden merdaneyle bir parmak kalığında açın. Hamuru tekrar zarf gibi katlayıp tekrar açın. Açtığınız hamuru tepsiye koyup buzdolabında 12 saat bekletin. Buzdolabından çıkardığınız hamuru üçgen şeklinde kesin. Uzun kısımdan başlayarak ve yuvarlayarak sarın. Fırın tepsisini yağlayıp croissant'ı dizin. Oda sıcaklığında 2 saat bekletin. Yumurtayı karıştırıp croissants üzerine sürün. Önceden ısıtılmış 170 derece fırında üzerleri kızarana kadar pişirin." En küçük gipfeli ekmeğinde en az 180 kalori, en büyüğünde 480 kalori bulunuyor. Beslenme uzmanları zengin kalori içermesinden dolayı fazla gipfeli tüketimi tavsiye etmiyor. 1 gipfelinin yanısıra, portakal suyu ve bir kaç parça peynir, reçel ile bir öğün kahvaltıda alınan kalori oranı binlere çıkabiliyor.