Bu bilgilerin kaynağı her ne kadar doktorlar olsa da gerek bazı doktorların anlatımlarının akademik düzeyinin halkın anlayacağından yüksek olması gerekse bu bilgilerin doktor olmayan kişilerce özellikle sosyal medyada bilgilendirme amaçlı kullanılması ciddi kafa karışıklıklarına yol açıyor.
Bu anlamda Uzm. Dr. Özgür Aydın ve Op. Dr. Bilgehan Aydın bir araya gelerek herkes tarafından korona virüsü ile ilgili merak edilen soruları yanıtlayarak bilgilendirmelerde bulundu ve tavsiyeler verdi.
İki uzmanın bir araya gelerek belli başlıklarda yapmış olduğu açıklamalar şu şekilde;
“Ülkemizde ilk yeni korona virüs vak'asının açıklanmasına müteakip bu karışıklıklar bizde de hızla artmaya başladı. Biz de bu toplumda yaşayan tüm sorumluluk sahibi hekimlerimiz adına korona virüs hastalığı hakkında dünya ve ülkemizde en yetkin kurumlar olan Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve Sağlık Bakanlığı Korona virüs Bilim Kurulu ve dünya çapında tanınan virologların halk için yayınladıkları tavsiyeleri kaynak alarak yeni korona virüs hastalığı hakkındaki bilimsel gerçekler ve şehir efsanelerini halkın anlayacağını düşündüğümüz dilde derlemeye çalıştık.”
“Yeni koronavirüs hastalığının başlamasından itibaren ülkemizin bu hastalıktan korunması için ivedilikle doğru kararlar alan, bu kararları eksiksiz ve hatasız olarak uygulayan ve bunun sonucunda binlerce vatandaşımızın çok muhtemel hastalanması ve ölümünü engelleyen başta Sağlık Bakanımız Dr. Fahrettin Koca, Sağlık Bakanlığı Koronavirüs Bilim Kurulu üyeleri ve tüm bakanlık çalışanlarına Türk halkı adına teşekkür ederiz.
Yeni korona virüs her yaşta insana bulaşır mı
“Korona virüsü alma, yani bulaşma konusunda çocuktan yaşlıya tüm yaş grupları aynı riske sahiptir. Sadece sigara kullananlar virüsü alma konusunda daha fazla riske sahiptirler. Ancak her virüsü alan hastalanmamakta, hasta olanlar da aynı ağırlıkta geçirmemektedir. Ama hasta olmasa da virüsü alan tüm insanlar yüksek riskli hastalara virüsü bulaştırıp onların hasta olmasına neden olabileceğinden ötürü önlemlerin herkes tarafından alınması son derece önemlidir. En riskli grup 60-65 yaşın üzerindeki yaşlı insanlardır. Bunun dışında şeker hastalığı, yüksek tansiyon, kalp hastalığı, kronik akciğer hastalığı, savunma sistemi zayıf olanlar veya savunma sistemini zayıflatan ilaç kullananlar da yüksek riske sahiptirler. Dokuz yaşın altındaki çocukların virüsü alsalar dahi hasta olma riskleri çok düşük, ölmeleri ise hemen hemen imkansızdır. Yani 9 yaş altındaki çocuklarda virüs ölümcül değildir. Dokuz yaş ile 50 yaş arasındaki risk faktörü olmayan 1000 insanlardan sadece 2’sinde ciddi hastalık görülür. Ölüm de çok ama çok azdır. Elli yaşın üzerinde risk artar. Özellikle 60 yaş üzerindeki insanlarda hasta olma ve ölüm ihtimali yüksektir. Yaş dışındaki diğer risk faktörleri olan şeker, yüksek tansiyon, kalp ve kronik akciğer hastalıklarının genellikle bu yaşlarda görülmesi de ağır hastalık ve ölüm ihtimalini daha da artırır.”
Virüs insandan insana nasıl bulaşır
“Bu virüs öksürme veya hapşırma yoluyla büyük damlacıklarla yayılır. Ancak hava yoluyla bulaşmaz. Yani hasta insanların öksürük veya hapşırıkla virüsü yaydığı havayı solumakla değil, öksürük veya hapşırıkla yaydığı virüsün tutunduğu her türlü yüzeylere sizin ellerinizle temas etmeniz ve temas ettiğiniz elinizle kendi ağzınız, burnunuz ve gözünüze dokunmanızla bulaşır. Bir de hasta bir insan sizin açıkta olan ağzınız ve burnunuza yakın mesafeden doğrudan öksürür veya hapşırırsa virüs ağzınız ve burnunuza yapışarak size bulaşabilir. Dolayısı ile hasta bir insanla aynı yerde 1 metreden daha uzak mesafede iseniz ve birkaç saatten daha az süre birlikte iseniz riskiniz yok denecek kadar azdır.”
“Kendinizi yeni korona virüse karşı korumanın en etkili yolu, ellerinizi sıklıkla sabun ve su ile ellerimizde sabun en az 15-20 saniye kalacak şekilde yıkamak veya alkol bazlı ( yüzde 60’dan fazla alkol içeren) dezenfektanlarla ellerinizi ovarak temizlemek, ellerinizi temizledikten sonra, kağıt havlu veya sıcak hava kurutucu kullanarak iyice kurutmaktır. Bunu yaparak ellerinize bulaşmış olabilecek virüsleri ortadan kaldırır ve gözlerinize, ağzınıza ve burnunuza dokunduğunuzda oluşabilecek enfeksiyonlardan kaçınırsınız.”
Maske bizi hastalıktan korur mu
“Maske bizi direkt olarak hastalıktan korumaz. Çünkü hastalığın temel bulaş yolu virüsle temas etmiş elinizi burun, ağız veya gözünüze dokundurmanızdır. Maskenin koruyuculuğu doğrudan öksürük veya hapşırık içindeki virüsün ağzınıza burnunuza girmesini önlemek değildir. Sadece ağzınıza veya burnunuza dokunmanızı önlemektir. Hepimiz bilmeden günde 90 defa ağzımız ve burnumuza dokunuyoruz. Maske bunu engelleyebilir ama gözümüze dokunmamızı engellemez. Kendinizi korumanın en etkili yolu uygun şekilde el temizliğidir. Bunu yaparak ellerinize bulaşmış olabilecek virüsleri ortadan kaldırır ve gözlerinize, ağzınıza ve burnunuza dokunarak oluşabilecek enfeksiyonlardan kaçınırsınız. Hasta iseniz veya hastalık şüpheniz varsa özellikle toplu yaşam alanlarına giderken veya dışarıya çıkarken mutlaka maske takın. Bunun sizden risk grubundaki insanlara hastalığın bulaşmaması için yapılması gereken vicdani bir görev olduğunu aklınızdan çıkarmayın.”
Havaların ısınması ile hastalık ortadan kalkacak mı
“Güneşli, kuru ve sıcak havada virüsün yaşama ihtimali nemli ve ılıman havaya göre daha düşüktür. Ama virüs tüm iklim koşullarında bulaşabilir. Dolayısıyla iklim ne olursa olsun yeni korona virüs hastalığı bildirilen bir bölgede yaşıyorsanız veya o bölgeye seyahat ediyorsanız koruyucu önlemler alın. İyi haber ise havaların ısınması ve güneş ışınlarının artması ile hem virüsün ölecek olması hem de camların açılacak, açık havaya çıkılacak, insanların kapalı ve yakın ortamda bulunma sürelerinin kısalacak olması ile virüsün bulaşma ihtimalinin azalacağı bilimsel gerçeğidir. Sıcaklık artışının virüsü öldürüyor olması sıcak banyo yapmanın hasta olmanızı engelleyeceği anlamına gelmez çünkü banyo veya duşunuzun sıcaklığı ne kadar yüksek olursa olsun normal vücut sıcaklığınız 36.5C ila 37C arasında kalır. Ayrıca aşırı sıcak su ile banyo yapmak vücudunuzun yanmasına neden olabilir. El kurutma makineleri de bu yeni virüsü öldürmez. Sadece elin temizlendikten sonra kurutulması amacıyla kullanılır.”
Soğuk hava ve kar yeni virüsü öldürür mü
“Soğuk havanın yeni korona virüsü veya diğer hastalıkları öldürebileceğine inanmak için hiçbir neden yoktur. Çünkü normal insan vücut sıcaklığı, dış sıcaklığa veya hava durumuna bakılmaksızın 36.5 C ile 37 C arasındadır.”
Vücudunuzun her tarafına alkol veya klor içeren sprey sıkmak yeni korona virüsünü öldürebilir mi?
“Hayır. Alkol veya klor içeren spreyleri sıkmak vücudunuza girmiş olan virüsleri öldürmez. Bu tür maddelerin püskürtülmesi gözünüze ve ağzınızın iç yüzeyine zarar verebilir. Hem alkol hem de klor yüzeyleri dezenfekte etmek için yararlıdır. Ancak yalnızca uygun öneriler altında kullanılması gerekir.”
Burnunuza düzenli olarak tuzlu su çekmek yeni korona virüs enfeksiyonunu önler mi
Hayır. Yeni korona virüs ve diğer solunum yolları enfeksiyonlarını önlediğine dair kanıt gösterilememiştir. Sadece insanların soğuk algınlığından daha çabuk iyileşmesine yardımcı olabileceğini gösterilmiştir. Buna dair de çok az sayıda kanıt vardır.
Yeni korona virüsün önlenmesinde ve tedavisinde antibiyotikler etkili midir?
Hayır. Antibiyotikler virüslere karşı değil, sadece bakterilere karşı çalışır. Yeni koronavirüs bir virüstür ve bu nedenle antibiyotikler bir önleme veya tedavi aracı olarak kullanılmamalıdır. Bununla birlikte, yeni korona virüs için hastaneye yatırılırsanız, antibiyotik alabilirsiniz. Çünkü mevcut hastalığınıza bakterilerden kaynaklanan enfeksiyon eklenebilir.
Yeni korona virüs hastalığından korunmanın ilkeleri nelerdir
“Aşırıya kaçılmadan normal temizlik alışkanlıklarına devam etmek. Evimiz, iş yerimiz ve okullarda şimdilik normal deterjanlarla temizlik yeterlidir. Ekstra dezenfektanlara gerek yok. El sıkma yapılmamalıdır. Alternatif olarak yumruk yumruğa vuruş, başı hafifçe eğme veya dirsek dirseğe dokunuş kullanılabilir. Kontamine olma ihtimali yüksek kapıları kapalı yumruğunuz veya kalçanızla açın. Mümkün değilse dezenfektan mendil kullanın. Işık düğmeleri ve asansör düğmelerine sadece parmağınızın dış yüzeyi ile dokunun. Mümkünse hapşırırken veya öksürürken kâğıt eldiven veya mendil kullanın ve atın. Yoksa dirsek içini kullanın. Ve son olarak en önemli korunma yöntemi olarak ellerinizi sıklıkla sabun ve su ile ellerinizde sabun en az 15-20 saniye kalacak şekilde yıkayın veya alkol bazlı (yüzde 60’dan fazla alkol içeren) dezenfektanlarla elinizi ovarak temizleyin. Ellerinizi temizledikten sonra, kağıt havlu veya sıcak hava kurutucu kullanarak iyice kurutun.
Kaynak: İHA