Havayolu seyahat etmek isteyen yolcular, etkili geçen kış mevsimi kaynaklı olarak vs. uçuşların tehir etmesi (gecikmesi/rötar yapması) veya iptali gibi durumlarla karşılaşılabilmektedir. Bu gibi durumlarda yolcuların yaşamış oldukları mağduriyetleri gidermek adına bazı hakları bulunmakta olup mücbir sebep dışında gelişen uçuş iptali sebebiyle yolculara iç hat uçuşlar için 100 Avronun Türk Lirası cinsinden karşılığı tutarında tazminat verilir. Dış hat uçuşlarında ise yolculara; 250 Avrodan 600 Avroya kadar bir tutarın Türk Lirası cinsinden karşılığı uçuş kilometresine bağlı olarak tazminat olarak verilir.
Havayolu ile seyahat eden yolcuların haklarına dair yönetmelikte tüm bu haklar ayrıntılı olarak düzenlenmiş olup düzenlemeye göre havayolu şirketi tarafından yolcuya, planlanan hareket zamanından en az iki hafta öncesinde uçuşun iptali haber verilmezse yolcu tazminat alma hakkına sahiptir. Yolcunun uçuşun iptali konusunda haberdar edilip edilmediği ve ne zaman haberdar edildiğine ilişkin ispat yükümlülüğü uçuşu icra eden havayolu şirketine aittir. Yolcu iletişim bilgisinin, hava taşıma işletmesince talep edilmesine karşın havayolu şirketine verilmemesi veya yanlış verilmesi durumunda, havayolu şirketi sorumluluktan kurtulur. Ancak uçuşu icra eden havayolu şirketi, tüm tedbirleri almasına rağmen olağanüstü hallerin iptale neden olduğunu kanıtlayabildiği takdirde tazminat ödemekle yükümlü olmaz.
Mücbir sebepten kaynaklı olarak uçuşun iptalinde yönetmelikte yer alan bildirim sürelerine uyma zorunluluğu ortadan kalkmakta ve uçuş iptalinde havayolu şirketinin bilet bedelini yolcuya iade etmesi gerekmektedir. Bu durumda seyahatin gerçekleştirilmeyen bölüm veya bölümleri ile yolcunun planlamış olduğu seyahatin tamamlanmasının artık herhangi bir anlamı kalmaması durumunda seyahatin gerçekleştirilen bölüm veya bölümleri için, bilet ücretinin tamamının satın alınmış olduğu fiyat üzerinden nakit olarak veya elektronik banka havalesi, banka ödeme emirleri, banka çekleri ile ödenmesi veya yolcunun imzalı mutabakatı olması durumunda seyahat fişleri ve/veya diğer hizmetler şeklinde en geç yedi gün içinde iade edilmesi; ayrıca yolcunun seyahatinin ilk başlangıç noktasına ilk fırsatta dönmesini sağlayacak bir dönüş uçuşunun ücretsiz sağlanması gerekmektedir.
Yönetmelik kapsamındaki; "uçağa kabul edilmeme", "uçuş tehiri ya da gecikme", "uçuş iptali", "alt sınıf üst sınıfa yerleştirilme" ile ilgili başvurular öncelikle şikâyete muhatap hava taşıma işletmesine yapılmalıdır. Yolcu hakları kapsamında, yolcular Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’ne şikâyet başvurusu yapabilirler. Bu hususta yapılacak başvuruların usul ve esaslarını düzenleyen bir taslak talimat yayınlanmıştır. Söz konusu taslak talimata göre; başvurular hava taşıma işletmesine ve Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’ne bizzat yolcunun kendisi ya da vekili tarafından uçuş tarihinden itibaren en geç 6 ay içerisinde yapılmalıdır.
Uçağa kabul edilmeme, uçuş tehiri, uçuş iptali ve alt sınıf-üst sınıfa yerleştirilmeyi içeren başvurular öncelikle, şikâyete muhatap uçuşu icra eden hava taşıma işletmesine yapılır. Hava taşıma işletmesinin şikâyete yeterli cevabı vermemesi, şikâyetten sonuç alınamaması ya da şikayete 10 gün içerisinde cevap vermemesi halinde başvurunun Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’ne yapılması esastır.
Yönetmelik hükümlerine aykırı davranılması halinde, yolcuların Adli Yargıda genel başvuru hakları saklıdır. Yolcuların, SHY-Yolcu kapsamında tazminat talep edebildikleri gibi bunun haricinde genel hükümler kapsamında da karşılanmayan veya ek maddi tazminatlar ile manevi tazminat talep haklarını kullanabilmeleri mümkündür.
Sinem Rumeli Sönmez / Hürriyet