Cemil Baysal
ZÜRİH- 25 Şubat 2017 sayısında Blick Gazetesi son 10 yılın kıyaslamasını yaparak, ''Es geht uns besser als wir meinen'', ''Tahmin edilenden çok daha iyiyiz'' başlıklı sürmanşet bir haber girerek, adeta ''bir elimiz yağda diğer elimiz balda'' mesajı verdi. Christian Dorer imzalı habere göre İsviçre'de halkın bir eli yağda diğer eli balda. Habere en başta Blick okyucularından bazıları, ''Bu sayılar çevremdeki insanların hayatıyla hiç uyuşmuyor, niçin geçim derdine düşenlerin sayısı giderek artıyor, orta direk halk her geçen gün daha fazla kemer sıkmak durumunda kalıyor, 50 yaşına geçenlere işyerleri kapıyı gösteriyor'' gibi yorumlarla tepki gösterdi.
Peki gerçekten ülkedeki orta direk halkın ekonomi durumu son 10 yılda ne kadar rahat?
Cebine 10 yıl öncesine göre ne kadar fazla para giriyor ve ve cebinden ne çıkıyor?
Bir kaç ay önce 2017 yılına merhaba diyen halkın büyük çoğunluğuna, yine piyasadaki ekonomi kriz ve gelecek kaygısı bahane edilerek maaş zammı verilmedi.
Son yıllarda maaş artışı yerine, sayısız işveren çalışanlarına piyasadaki belirsizliği ima ederek, maaşları düşürdü.
İsviçre'de maaş artışı dışında deyim yerindeyse hahat şartları tümüyle zamlandı. Sadece Sağlık Sigorta Primleri 2007 yılından 2016 yılları arasında, kantonlara göre değişen artış oranıyla ortalama yüzde 36,8 artış gösterdi. Son yıllarda, İsviçre'deki milyonerlerin sayısı arttı, vergiler yükseldi, kiralık daire fiyatları yükseldi, salık primleri zamlandı, işsizlik ve geçim derdine düşen kişi sayı arttı. Ancak sadece işcilerim maaşları artmadı. Ülkede sosyal kurumlara ve işssizlik kurumuna yardım talebiyle başvuranların sayısı artıyor.
Saldo Dergisi geniş kapsamlı bir araştırmayla bu gerçeği gözler önüne sererek özetledi:'' Son 10 yıl halkın cebinden daha fazla para çıkıyor, daha az para cebine giriyor''
Hastalık Sigorta Primleri
Standart 300 Frank Franchise modeliyle ödenen sağlık sigorta primi 2007 yılında yıllık 3756 frank iken, bu rakam 2017 yılında tam yüzde 36,8 artışla 5137 franka ulaştı.
Franchise ve kişinin kendine düşen masraf giderlerinde yüzde 31,1 oranında artış gerçekleşti.
Daire Kira Fiyatları
Çok kısa zamanda kiralık daire fiyatlarında yüzde 22,8 oranlarına vaan artış gerçekleşti. Ve emlak fiyatları da son 10 yıla oranla yüzde 49 oranında arttı.
Vergi giderleri
2011 yılından bu yana, halkın her kesimi yüzde 0,4 olan Mehrwertsteuer adıyla KDV vergilerini yüzde 0,8 olarak ödüyor.
Gelir vergilerinde de 2007 yılına oranla halkın cebinden çıkan ödenen fazla para yüzde 14,7.
Maaşlar
10 yıl öncesine göre, çalışanların maaşları daha yüksek. Ancak bu artış, ülkedeki diğer artış ve giderlerin çok altında kalıyor.
2007-2016 yılları arasında çalışanların merkez ortalama maaşı olarak kabul edilen medianlohn sadece yüzde 6 artarak 68 bin 900 franka ulaştı.
Serbest çalışanlarda maaş ortalamasındaki artık aynı periyodik dönemde yüzde 5,2 arttı. 2007-2016 yılları arasındaki enflasyon pahallılık oranı ise yüzde 0,4 oldu.
İşssizlik sayısı
İşssizlik oranı, son yıllarda yüzde 3,6'dan yüzde 4,3'e yükseldi.
Geçim ve fakirlik
Son yıllarda maaşların giderler kadar artmayışı, aynı zamanda fakirlik ve geçim zorluğunu beraberinde getirdi. Emeklilik sandığı AHV veMalulen Emekilik Sandığı İV Kurumlarına artan ek yardım destek başvuruları bunun en somut göstergesi. AHV giderleri yüzde 47,3 oranında artışla yıllık 4.8 milyar franka yükseldi. AHV emekli sandığında yüzde 22,8 artışla emekli sayısı 315 bine erişti. İV malulen sandığında ise 2007-2014 yılları arasında giderler yüzde 38.5 oranında arttı.