Corona virüsü pandemisinden dolayı maddi ve manevi zor bir dönemden geçiyoruz.
İsviçre devleti değişik ekonomik yardım paketleri açıkladı. Koşullar yerine getirilince maddi desteklerden yararlanmak mümkün. Ancak herkes bütün şartları yerine getiremiyor veya maddi desteğin ödenmesi gecikebiliyor. Dolayısıyla birçok kişinin eş dosttan ve tanıdıklarından borç alma gereği duyacağını tahmin edebiliyoruz.
Bu yazımızda borç vermek ve almak isteyenlerin nasıl bir yol izlemleri gerektiği hakkında bazı bilgi ve tavsiyelerde bulunacağız.
Borç verme sadece parayla sınırlı olmamakla beraber içinde bulunduğumuz durumda en önemli borç verme şeklinin parayla olduğundan diğer borç türlerini (mesela altın ile) bu yazımızda ele almayacağız.
İlerde anlaşmazlıkların önüne geçmek için borç sözleşmesini yazılı yapılması ısrarla tavsiye ederiz. Bu sözleşmeye aşağıdaki noktaları yazmak önem arz etmektedir:
- Borç verenin ismi, doğum tarihi ve adresi (kimlikteki)
- Borç alanın ismi, doğum tarihi ve adresi (kimlikteki)
- Borç verilecek olan meblağa
- Borç verilecek para birimi (CHF, EUR veya TRY)
- Borç verildiği tarihteki kur
- Borcu geri ödeme koşulları
Borç verildiğinde ya özel bir makbuz hazırlanıp imzalanabilir veya sözleşmede imzayla beraber borç verilen meblağının sözleşmenin imzalandığı tarihte ödendiği belirtilebilir. Borç eğer banka üzerinden havale edilirse borç olarak ödendiğinin belirtilmesinde fayda vardır.
Verilen borcun CHF veya başka bir para biriminde olduğunu açıklamakta fayda olduğu gibi önümüzdeki krizde enflasyon ve kurların çalkalanması muhtemel olduğundan hangi şekilde geri ödenmesi hakkında anlaşmaya varırken verildiği tarihteki kurun belirtilmesi ilerdi tarafların işini kolaylaştıracaktır. Geri ödemenin hangi para birimiyle ve hangi varsayımlarla olduğunu borç sözleşmesine yazıp geri ödemede enflasyon riskinin borcu alana veya verene veya kısmi olarak (mesela yarı yarıya) paylaştırılması hakkında anlaşmaya varılabilir.
Geri ödeme koşullarını borç anlaşmasında belirtmekte fayda vardır. Taksitle geri ödeme olabildiği gibi belli bir tarihte de (mesela 31.09.2020) olabilir. Veya borç verenin ilk geri istemesi ile borcun derhal geriye ödenmesine anlaşılabilir. Ayrıca sözleşme borç veren tarafından fesh edildiği taktirde, sözleşmenin feshinden itibaren belli bir süre içeresinde (mesela 3 ay içinde) geriye ödenmesine kararlaştırılabilir. Borcun geriye ödenmesiyle alakalı borç sözleşmesinde bir anlaşmaya varılmadıysa borç verenin borcunu geriye istediği günden itibaren altı hafta içerisinde geriye ödenmesi İsviçre kanunu tarafından öngörülmektedir (İsviçre Borçlar Kanunun 318. Maddesi, Art. 318 OR). Borç verenin geriye ödeme talebi iadeli taahhütlü bir mektupla gönderilmesi kanıtlayabilmek için tarafımızca önerilir.
Borç sözleşmesinde borcun ne için verildiği belirtilirse buda taraflara ek bir güvence sağlayabilir.
Ne yazık ki bazen iyi niyetle verilen borçlar arkadaşlar ve akrabalar arasında sorunlara yol açıp mahkemelerde davalara bile sebep olabiliyorlar. Baştan iyi bir yazılı borç sözleşmesi ile herkesin yükümlülükleri belli olursa iki taraf içinde ilerde daha güvenli olur ve boşuna sorunlar doğmaz.
Sağlıcakla kalın.
Av. Abdullah Karakök ve av. Atakan Özçelebi
www.hak.ch