İnsanlar bir dil içine doğarlar ve onunla kendilerini güvende hissederler. Dilleri kadar düşünebilirler. Kültürlerini ve zihinlerini dilleri biçimlendirir. “Dil, varlığın evidir” derdi Heidegger. Dilimiz kültürümüz, evimiz ve zihniyetimizdir. Bu nedenle anadil eğitimi de aynı zamanda kültürel bir eğitimdir. Kültür, bir taraftan nesilden nesile aktarılırken diğer taraftan da kendi içinde gelişir. Dil, kültürün hem aktarılmasını hem de gelişimini mümkün kılar.
Anadil eğitimi asıl olarak dilsiz dünyaya gelen çocuğun ilk anlam dünyasını oluşturmaktır. Çocuklar üç yaşlarına kadar neredeyse bin kelime öğrenirler. Anadil eğitimi de ilk bin kelimeyle başlar. Gramatiği kurallar sistemi olarak olmasa da bir ritim olarak ilk yaşlarda anadil eğitimiyle birlikte kazanırız. Ebeveynler ne kadar özenli ve zengin bir iletişime sahipse çocukların cümle kurma kapasiteleri de o kadar güçlü olmakta ve bu düşünme biçimlerine yansımaktadır.
Anadilleri güçlü olan çocukların sadece kendi dillerindeki kapasiteleri genişlememekte aynı zamanda diğer dilleri öğrenme ve kullanma yetenekleri de gelişmektedir. Hatta aynı anda iki farklı anadille muhatap olan çocukların iki dile de hâkim oldukları sıkça gözlemlenmektedir. Anadil eğitimi bir taraftan kültürel aktarım için önemliyken diğer taraftan da yeni kültürel dünyalara sağlıklı açılımın da anahtarıdır.
Bilimsel eğitim kapasitesiyle bilinen İsviçre ve gelişmiş eğitim sistemiyle tanınan Finlandiya gibi ülkeler eğitim politikalarına da yansıttığı şekliyle anadil eğitimini önemsemektedir. Bu nedenle çok kültürlü ve çok dilli bir dünyayı mümkün kılmak için özellikle anadil derslerini desteklemektedir. Bu kapsamda bazı kantonlarda 40’a yakın anadil eğitimi imkânı yaratılmaktadır. Türkçe ve Türk kültürü dersleri de bu bağlamda zorunlu okul eğitim saatleri dışında verilmektedir.
Türkçe anadil dersleri İsviçre çapında yaklaşık 150 ayrı okulda verilmeye devam etmektedir. Vatandaşlarımız derslerimizin olduğu en yakın okulu Bern Eğitim Müşavirliğinin sayfasından kolayca öğrenebilirler. Derslerimiz hafta içi genelde saat 16.00 gibi başlamaktadır. Çarşamba dersleri 13.30’da başlarken cumartesi dersleri de 10.00 gibi başlamaktadır. Türkiye Cumhuriyeti Milli Eğitim Bakanlığı tarafından görevlendirilen yaklaşık 30 öğretmen fedakârca şehir şehir dolaşarak anadil dersleri vermektedir.
Hem İsviçre’nin hem de anavatanımız Türkiye’nin desteklerine rağmen anadil eğitiminin asıl mekânı ev, zamanı da üç yaşına kadarki okul öncesi çocukluk yıllarıdır. Bu yıllarda sadece Türkçe konuşmak yeterli değildir. Zira dil konuşmanın ötesinde bir iletişim biçimidir. Ebeveynler arasındaki sağlıklı iletişim çocukların diline yansımaktadır. Bu nedenle öncelikle ebeveynlerin kendi aile içi iletişimine özen göstermeleri gerekmektedir.
Dil ile düşünme kapasitesi gelişen çocuklar, oyunla toplumsallaşır. Çocuğun gelişiminde önemli olan dil ve oyunu sıklıkla medyaya bırakmaktayız. Kendisiyle iletişim kurmayı ihmal ettiğimiz çocuklarımız medya diliyle zihinsel gelişimlerini biçimlendirmektedir. Oyun imkânı sunmadığımız çocuklarımız bilgisayar oyunları ile oyalanmakta ve toplumsallaşmaktan ziyade yalnızlaşmaktadır.
Çocuklarımıza karşı ilk dikkatimiz dil üzerinden olmaktadır. İlk dişleri, ilk adımları ve ilk kelimeleri yüzlerimizi güldürse de ilk üç yıllarındaki özenimiz ve gelişim sürecini takibimiz karakteri ve kapasitesi açısından asıl belirleyici olmaktadır. Anadil eğitiminin asıl zamanı da bu süreçte yatmaktadır. Okul, ancak attığımız temelin üzerine bir bina inşa edebilir ve anadil kapasitesini geliştirir. Haftada iki saatlik bir dersle dili sıfırdan öğrenme beklentisi doğal olarak gerçekçi değildir. Türkçe ve Türk kültürü derslerimizi bu nedenle sadece bir dil dersinden ziyade bir kültür ve değerler aktarımı dersi olarak görmekteyiz. Eğlenceli, zengin içerikli, aktivitesi bol, bilgilendirici ve kapasite geliştirici dersler yapmaktayız. Bu anlamda en büyük yardımcılarımız da başta okul aile birlikleri olmak üzere değerli velilerimizdir.
Çocuklarımızın geleceğini birlikte şekillendirmekteyiz. Dil ile başlayan yolculuğumuz değerlerimizle devam etmektedir.