Röp: Eyüp Ayvaz

Aşıların güvenligi ile ilgili ne düşünüyorsunuz?

Aşıların daha önceki zamanlara göre daha kısa bir sürede üretilmesi daha riskli veya güvensiz anlamına gelmez. Yeni teknolojik imkanlar ve bilim insanlarının corona’ya karşı tüm imkanları seferber edip ortak calışması aşıların daha çabuk gelistirmesini sağlamıştır. Artı RNA teknolojisi üzerine bazı bilim insanlari uzun süredir aşı ve kanser calışmaları yapıyordu.
 
İsviçre dışında  kullanılan bazı aşılarda nadirde olsa beyin damarlarında tromboz gözlemlenmiştir. Bu komplikasyonlar Biontech ve Moderna aşıları için  geçerli değildir. Biontech aşısı  ile ilgili çok nadir olarak myokardit dediğimiz kalp’te hafif bir iltihaplanma bildirilmiştir.
 
Maalesef bazı aşı karsitlari tarafından kasıtlı olarak kafa bulandırıcı ve hiç bir bilimsel tabanı olmayan komplo teorileri üretilmekte (örnegin aşıların genlerimizle oynadığı, bazı güç odaklari tarafından manipüle edildiği veya kısırlığa  yol açması gibi)Bu söylemlerin bilimsel olarak hiç bir kanıtı ve ispatı yoktur.
 
Moderna ve Biontech aşılarında sıkça  görülen yan etkileri söyle sırayabiliriz: enjeksiyon bölgesinde lokal agrılar ve aşı sonrasi bir kac gün sürebilen baş ağrısı, eklem ağrısı, ateş ve yorgunluk. Ancak bu yan etkilerin hepsi geçicidir ve vücudun aşıya karşı vermiş olduğu normal tepkiyi temsil ediyor. Ayni sonuçları grip aşısı ve diger aşılardada gözlemliyoruz.
 
Gençlerde aşı  olmalımı?
Gençlerde komplikasyon riski ve mortalite çok düşük oldugundan aşıya olan ilgininde düşük oldugu bilinmektedir. Ancak yinede pandeminin daha kısa bir zamanda bitmesi, corona virüsünü baska kişilere bulaşmaması ve özellikle daha bulaşıcı olan delta varyantlarına karşı iyi korunmaları İçin mutlaka aşı olmarı önerilmektedir. Her ne kadar bu yaş grubunda ölüm vakaları çok düşükte olsada genç hastalardada “long covid” olarak tanımlanan birçok şikayet kalıcı olabilir (örneğin kronik yorgunluk veya başağrısı, konsantrasyon sorunu, unutkanlık, koku duyusunun kaybolmasi vs).
 
Genel öneriniz?
Pandemi sürecinde hepimiz için halen şu 4 önlem cok büyük önem tasımakta:
1. Mesafe (özellikle kalabalık ortamlardan uzak durulması) 2. Maske (özellikle kapalı alanlarda) 3. Hijyen (el yıkama, dezenfekte etmek) ve 4. Aşı.
 
Asilanma her ne kadar zorunlu olmasada, yaşadığımız olaganüstü ortamda (milyonlarca insanların vefatı, ekonomik sonucları, sosyal hayatimizi kısıtlaması vs) ve aşılsrın etkili ve güvenilir oldugundan yola çikarak aşı olmanın hepimiz için bireysel özgürlükten çok toplumsal bir sorumluluk oldugunu düşünüyorum.

İsviçre'de güncel durum nedir?
13 Temmuz 2021 tarihinde İsviçre Sağlık bakanlığı şu bilgileri paylastı:
- son 24 saat içerisinde yeni vaka sayısı: 483
- son 24 saatte yapılan test sayısı 22’726
- son 24 saatte hastaneye kaldırılan yeni hasta sayısı: 5
- son 24 saatte Corona’ya bağlı vefat eden hasta sayısı: 0
 
Vaka sayıları nasıl bir egilim gösteriyor?
Günlük vaka sayısı haziran sonuna kadar düşüş gösterirken (en düşük vaka sayısı 25 Haziran 2021 tarihinde  109 vaka olarak rapor edildi), son haftalarda tekrar yükseliş eğilimine geçmiştir . Rakamların artması yaz aylarında yapılan açılımlara (örn restoranların açılması ve etkinliklerin tekrar serbest bırakılması), avrupa futbol sampiyonasından ve tatilden dönen yolculara ve daha bulaşıcı olan yeni mutasyonlara bağlanabilir.
 
İsviçrede hangi aşılar uygulanıyor?
İsviçrede su an Moderna ve Biontech/Pfizer aşıları uygulanıyor. İki aşıda RNA teknolojisi kullanmakta. Biontech aşısı son olarak 12 yaş üzeri gençler içinde kullanılmakta. Her iki aşının corona virüsüne karşı çok etkili oldugu calışmalarda kanıtlanmıştır: Biontech ve Moderna aşıları corona virüsüne karşı hastalanma riskini ilk calişmalarda 90-95 % azaltmıştır. Bu rakamlar yeni çıkan varyantlara karşı her ne kadar biraz azalmiş olsada, aşıların yeni varyantlara karşıda oldukça koruyucu oldugu ve aşıya rağmen hastalanan kişilerin hastalığı daha hafif atlattığı kanıtlanmıstır.
 
Bağışıklık sistemini etkileyen bazı ilaçlar antikor üretimini azaltabildiginden bu risk grubuna ait hastalar emin olmak için antikor testi için doktorlarına danışabilir (bu durumlarda belki üçüncü“booster” aşısı gerekebillir) Dünyada uygulanan diğer corona aşıları ile kiyaslandığında bu iki aşının çok daha etkili olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Her iki aşının maksimum etkisini ancak ikinci aşıdan 2 hafta sonra başladığını bilmekte fayda var.
 
Aşılar İsviçrede yasayan herkes için ücretsizdir. Aşılar şimdiye kadar sadece belirli merkezlerde yapılıyordu, önümüzdeki zaman içerisinde artık bir çok ev doktorları tarafındanda yapiıması beklenmektedir.

Aşılama süreci nasıl gidiyor İsviçrede?
Su an nüfusun yüzde 42si cifte aşı oldu ve yüzde 11i tek aşı oldu. Sürü bagışıklılığı için halkın en azından yüzde altmışının çifte aşı olması gerektiği düşünülüyor, hatta yeni varyantları göz önünde bulundurusak bu sayinin yüzde 80e çıkması öneriliyor.
 
Yaşlı ve riskli hastaların büyük çoğunlugu artık aşılamayı tamamlamıştır. Corona vakaların düşmesiyle birlikte aşı olmak isteyen vatandasların sayısında net bir düşüş gözlemliyoruz. Bu eğilim yeni varyantların dahada çabuk yayılmasına yol açıyor maalesef.