Cemil Baysal
ZÜRİH- Cumhurbaşlanlığı seçiminden sonra ilk defa Avrupa'lı Türklerin Türkiye'deki yerel seçimlerde oy kullanabileceği 7 Haziran seçimlerine geri sayım devam ederken, son günlerde okuyucularımızdan, ''Çifte vatandaşlar oy kullanabilir mi?, ''Türkiye'de bağımsız adaylara oy verebilir miyiz?, ''Türkiye'den daha erken oy kullanacağız. Bu oylar nasıl muhafaza edilip saklanacak?'' gibi sayısız sorular ulaştı.  Türk vatandaşlarının en yoğun olduğu bölgelerin başında gelen Zürih'te başkonsololuk tarafından çalışmalar sürerken vatandaşların en çok merak ettiği soruların yanıtını Zürih Başkonsolosu Aslı Oral Post'a anlattı:

Geçtiğimiz yıl 31 Temmuz-3 Ağustos tarihlerinde  gerçekleştirilen Cumhurbaşkanlığı seçiminde yurtdışında yaşayan vatandaşlarımız ilk kez oy kullandılar. Bu seçime vatandaşlarımızın katılımı beklenenin altında gerçekleşmiş ise de, seçimleri düzenleyen temsilciliklerimiz ile oy kullanan vatandaşlarımız bakımından önemli bir deneyim oluşturmuştur.
Bu kez, Türkiye'de 7 Haziran 2015 tarihinde gerçekleştirilecek olan 25. Dönem Milletvekili Genel Seçimleri için yurtdışında yaşayan seçmen vatandaşlarımız oy kullanabilecekler. Başkonsolosluğumuz da dahil olmak üzere birçok temsilciliğimizde 8 - 31 Mayıs 2015 tarihleri arasında gerçekleştirilecek oy verme işlemi için hazırlıklarımız sürdürülmektedir.
Oy kullanma işlemi için ihtiyaç duyulabilecek bazı bilgileri sizlerle paylaşmamın yararlı olacağını düşünüyorum. Bu bağlamda;
Zürih Başkonsolosluğu seçmen kütüğünde kaydı bulunan vatandaşlarımızın oy verme işlemi Başkonsolosluğumuzun "Weinbergstrasse 65, 8006 Zürich" adresindeki hizmet binasında gerçekleştirilecektir. 08-31 Mayıs 2015 tarihleri arasında, Cumartesi ve Pazar günleri de dahil olmak üzere, saat 10:00 - 19:00 arasında oy kullanılabilecektir.

Başkonsolosluğumuzda dört (4) adet sandık kurulacaktır. Vatandaşlarımız bu sandıklardan herhangi birinde oy kullanabileceklerdir.
Oy verme günü için randevu alınmasına ihtiyaç yoktur.
 Başkonsolosluğumuzda oy kullanabilmek için Zürih Başkonsolosluğu Seçmen Kütüğünde kayıtlı olmak gereklidir. Bu husus, Yüksek Seçim Kurulu'nun "ysk.gov.tr" adresinden öğrenilebilmektedir.
 Oy kullanabilmek için, T.C. Kimlik numarası bulunan Nüfus Cüzdanı veya pasaportun ibraz edilmesi gereklidir. Bu iki belge dışında ibraz edilecek kimlik belgeleriyle (Sürücü Belgesi, İsviçre makamlarınca düzenlenmiş kimlik belgesi, işyeri kimlik belgesi vs) oy kullanmak mümkün görülmemektedir.
 T.C. vatandaşlığının yanında İsviçre ya da başka ülke vatandaşlığına da sahip olanlar vatandaşlarımız seçmen kütüğünde kayıtlı olmak koşuluyla ve yukarıdaki kimlik kartlarından birini ibraz etmeleri halinde oy kullanabileceklerdir.
 Oy kullanma kabininde görüntü kaydedici ve iletişim kurmaya yarayan cihazların bulundurulmasına ve kullanılmasına izin verilemeyecektir. Bu tür cihazların oy kullanmadan önce teslimi ve oy kullandıktan sonra iadesi karmaşaya yol açabileceği cihetle, seçmen vatandaşlarımızın bu hususu göz önünde bulundurmaları yararlı olacaktır.
 Oy kullanmada veya oy kullanmak üzere beklemede sıkıntı çekebilecek fiziksel engelli vatandaşlarımız ile bunların refakatçilerine mümkün olan kolaylaştırıcı uygulamalar tabiatıyla yapılacaktır.
 Başkonsolosluk çevresinde otopark imkanı maalesef sınırlıdır. Bu nedenle oy vermeye gelecek vatandaşlarımızın  toplu taşım araçlarını kullanmalarını tavisiye etmek istiyoruz. Seçmen vatandaşlarımızın "7" veya "15" numaralı tramvayları kullanarak Başkonsolosluğumuzun hemen önünde bulunan "Sonnegg" durağında inmeleri yararlı olacaktır.
 Oy verme süresince, hafta sonları hariç, konsolosluk işlemleri de yürütülecektir. Konsolosluk çalışanlarımızın bir kısmı seçimlerde görevli olacakları cihetle, işlemlerde daha uzun bekleme süreleri olabileceği öngörülmektedir. Vatandaşlarımızın bu durumu anlayışla karşılayacaklarına inanıyoruz.
 Oy sandığı alanında hiç kimse başkalarının görebileceği şekilde parti rozeti veya benzeri işaretler taşıyamayacak ve propaganda amaçlı yayınlar bulunduramayacaklardır.
 Oy kullanacak vatandaşlarımıza bir adet zarf ve bir adet birleşik oy pusulası verilebilecektir. Bunların yanlış kullanılması veya yırtılması halinde telafisi maalesef mümkün olmayacaktır.

Oy verme işleminin 24 gün boyunca kesintisiz olarak sürdürülecek olmasının yanında, vatandaşlarımızın oy verme işlemini son günlere bırakmayarak, mümkün olan ilk fırsatta yerine getirmelerini tavsiye eder, Başkonsolosluğumuz görevlileriyle birlikte seçimlerin ülkemiz için hayırlı olması dileğiyle, siz değerli vatandaşlarımıza selam ve saygılarımızı sunarız.

Halkın en çok merak ettiği soruların yanıtları ise şöyle:

- Yurtdışındaki seçmen oylar nereye hengi bölgeye gidecek veya dağılacak?
Yüksek Seçim Kurulunun 29.03.2015 tarih ve 2015/474 sayılı kararına ekli 136 sayılı genelgesi ile Yurt Düzeyi Seçim Sonuçlarının Belirlenmesinde Uygulanacak Esas ve İlkeler belirlenmiştir. Genelgede özetle yurt dışında ve gümrük kapılarında kurulan sandıklarda geçerli oyların toplamının yurt içi oylarına bölünmesiyle bir katsayı elde edilmesi, bu katsayının Türkiye'e her seçim çevresine ilave edilmesi, her seçim çevresinde milletvekili hesaplamasının yurt dışı oylarının ilave edildikten sonra yapılması esasa bağlanmıştır.

-Yurtdışı seçmenleri adaylara mı partiye mi oy verebilecekler?
Yurt dışı seçmenler oylarını sadece siyasi partilerin yer aldığı birleşik oy pusulaları ile kullanacaklardır. bölgedeki adaylardan kasıt milletvekili adaylarına birebir oy vermek, ya da bağımsız adaylara bire bir oy vermek ise evet adaylara oy veremeyecekler.

- Yurtdışında bağımsız adaylara oy verilebilecek mi?
298 sayılı Kanunun 94/A maddesi yurt dışı seçmenlerin sadece seçime katılan siyasi partilere oy verebileceklerini esasa bağlamıştır.

-Türkiye'deki seçim takviminden önce  Avrupa'da oy kullanıldığı için vatandaşlar çok soruyor. Kullanılan oylar nerede güvende saklanacak ve muhafaza edilecek?
Yurt dışı temsilciliklerde kurulan saklama ve ulaştırma kurulu (misyon şefi başkan, temsilcilik kamu görevlisi memur üye, Türkiye'de son genel milletvekili seçiminde en çok oy alan üç siyasi partinin bildirdiği birer asıl, birer yedek üye) temsilcilik binasında saklama ve ulaştırma kurulunun izni olmadan girilip çıkılamayan, kapısında en az üç farklı kilidi olan ve anahtarlardan biri kurul başkanında, diğerleri ad çekmek suretiyle belirlenecek kurulun siyasi partili üyelerinde bulunan güvenli bir yerde muhafaza edilecektir.

-Günsonunda artan oy pusulaları ile boş oy zarfları kullanılmış oylarla birlikte torbaya konulacak mı?
Bir günden fazla oylama yapılan temsilciliklerde, son oy verme günü hariç oy verme gününe ait kullanılmayarak artan oy zarfları ile oy pusulaları sayılarak paket yapılacak, bağlama kartonu ile bağlanıp mühür mumu ile mühürlenecek, ertesi oy verme gününde kullanılacak kullanılmayarak artan oy zarfları ve oy pusulaları saklama kuruluna teslim edilerek güvenlikli odada bir sonraki oy verme gününe kadar muhafaza edilecektir. sandık kurulları ertesi oy verme gününde öncelikle bir önceki günden arata kalan oy zarflarını ve oy pusulalarını kullanacaklar, ihtiyaç duyulması halinde yeni bir oy pusulası paketi sandık kurullarına teslim edilecektir.

-Boş zarflar bağlandıktan sonra mühürlenecek mi?
Yukarıda detaylı olarak anlatıldığı gibi paket yapılıp paketler mühürlenecektir.

- Yurtdışında kullanılan  ve partiye verilen oylar adaylara nasıl yansıyacak?
Birinci soruda da özetlendiği gibi yurtdışında kullanılan geçerli oylar toplamı yurt içi geçerli oylarına bölünerek bir katsayı elde edilecek, bu katsayı har seçim çevresinde geçerli oy toplamlarına eklenecek, partilerin yurt dışında aldıkları oyların oranının ayrı ayrı hesaplanması ile elde edilecek oran nispetinde siyasi partilerin her seçim çevresindeki oylarına ilave edilen yurt dışı oylar milletvekili hesaplamasına dahil edilir.
bu kısmın anlaşılabilmesi için 136 sayılı genelgenin örnekleri ile birlikte incelenmesi gerekmektedir.

YSK sayfasında yer alan bilgilere göre, yurtdışından gelecek oylar Türkiye geneline dağılacak.

"Yurt dışında kullanılan oylar nerede sayılır?
Yurt dışından gelen oylar Yurt Dışı İlçe Seçim Kurulunun gözetimi ve denetimi altında açık olarak sayılır ve tutanak altına alınır. 298 sayılı Kanunun 20/A maddesi 11. fıkrası ile bu görev Yurt Dışı İlçe Seçim Kuruluna verilmiştir. "Yurt dışından ağzı mühürlü olarak gelen oy torbalarını genel esaslara uygun bir şekilde yurt içerisinde oy verme süresi bittikten sonra; bir başkan, bir kamu görevlisi üye ve son milletvekili genel seçiminde Türkiye genelinde en çok oy alan üç siyasi partinin bildirdiği bir asil bir yedek üyeden oluşan yeteri kadar sandık kurulu kurmak suretiyle denetimi altında açtırarak sayım ve dökümünü yaptırmak, tutanak tutturmak ve birleştirme işlemlerini yapmak, ayrıca geçici gümrük kapısı seçim kurullarından gelen sonuçları birleştirmek ve Ankara İl Seçim Kuruluna iletmek."
 
Temsilciliklerde kullanılacak oyların nasıl muhafaza edileceği konusunda ise aşağıda özetlenen usul uygulanacaktır:
 
" Temsilcilikteki sandıklarda kullanılan oylar, her gün oy verme işlemi tamamlandıktan sonra, sandık kurulu üyeleri, müşahitler ve
izlemek isteyen vatandaşlar huzurunda oy zarfları açılmaksızın sayılıp tutanak altına alındıktan ve anılan gün için tahsis edilen boş oy pusulaları da sayıldıktan sonra, oy zarfları ve boş oy pusulaları seçim torbasına konularak mühürlenir. Mühürlü torbalar, Muhafaza ve Ulaştırma Komisyonu'na (Devlet memuru başkan, devlet memuru üye ve üç adet siyasi parti temsilcisinden oluşan beş üyeli bir komisyondur) imza karşılığında teslim edilir. Komisyon toplanan bu mühürlü oy torbalarını, bir anahtar başkanda, diğer iki anahtar ise partili Komisyon üyelerinde olan üç farklı kilitli, diğer bir ifadeyle ancak üç üyenin bir araya gelmesi halinde açılabilen bir odada oy verme süresi (31 Mayıs 2015) tamamlanıncaya kadar muhafaza eder. Başkonsolosluğumuz bakımından, kurulacak 4 oy sandığında 24 gün süreyle kullanılan oylar, sürenin bitiminde toplam 96 adet mühürlü torbada biriktirilmiş olacaktır. Komisyon bu torbaları daha sonra yine benzer, şeffaf ve denetlenebilir yöntemle toplama merkezine (geçen yılki Cumhurbaşkanlığı seçiminde Münih'te toplanmıştı) ulaştırarak, güvenli bir şekilde keza Türkiye'den gelen Kamu görevlileri ve parti temsilcilerinden oluşan Komisyon gözetiminde  Türkiye'deki Yurtdışı İlçe Seçim Kurulu'na ulaştırılmasını sağlar."

Zürih Başkonsolosluğuna bağlı vatandaşların oy kullanacağı Başkonsolosluk binası.