İSVİÇRE'DE ÇALIŞMADIĞI HALDE AHV/AVS SİGORTA PRİMİ YATIRANLAR TÜRKİYE'DE EMEKLİ OLAMIYORLAR

Bern Büyükelçiliği Çalışma ve Sosyal ve Güvenlik Müşaviri Mustafa Haki Coşkun, toplantının "Sosyal Güvenlik Hakları ve Emeklilik" haklarını konu alan bölümünde, İsviçre'de Emeklilik, Türkiye'de 3201 sayılı Kanun'a göre hizmet borçlanması, AHV/AVS Sigorta primlerinin Türkiye'de SGK'ya transferi, ev kadınlarının emeklilik hakları ve emekli olma şartlarına dair kapsamlı bilgiler verdi.

Emeklilik Bilgilendirme Toplantısında Vatandaşlar Mustafa Haki Coşkun'a, çalışmadıkları halde İsviçre Sigorta Kurumu'na ödedikleri emeklilik sigortası primi nedeniyle Türk Sigorta Kurumu tarafından ''çalışıyor'' kabul edildikleri ve aylık taleplerinin reddedildiği hakkındaki sorunlarına devletin çözüm bulmasını istediler ve İsviçre'deki Türk vatandaşlarının çifte standarda maruz kaldıklarını dile getirdiler...

ZÜRİH - Post Gazetesi'nin Hochdorf'taki vatandaşlarla beraber tertiplediği "Kalp Sağlığı" ve "Sosyal Güvenlik Hakları ve Emeklilik" konularındaki iki bölümden oluşan bilgilendirme toplantısının, Cemil Baysal'ın sunum ve yönetimiyle devam eden ikinci bölümüne, ülkemizde cereyan eden menfur terör olayları neticesinde hayatını kaybeden şehitlerimize 1 dakikalık saygı duruşu ve İstiklal Marşı okunmasıyla devam edildi.

Programın birinci bölümünde Doç Dr. B. Nazan Walpoth'un "Kalp Sağlığı" konusundaki sunumuna eşi Gülay Coşkun ile birlikte katılan Bern Büyükelçiliği Çalışma ve Sosyal ve Güvenlik Müşaviri Mustafa Haki Coşkun, toplantının "Sosyal Güvenlik Hakları ve Emeklilik" haklarını konu alan bölümünde, İsviçre'de Emeklilik, Türkiye'de 3201 sayılı Kanun'a göre hizmetborçlanması, AHV/AVS Sigorta primlerinin Türkiye'de SGK'ya transferi, ev kadınlarının emeklilik hakları ve emekli olma şartlarına dair kapsamlı bilgiler verdi. En son olarak yapılan asgari ücret değişikliği sonrası günlük borçlanma bedelinin minimum 17,57 TL olduğunu anlatan Müşavir Mustafa Haki Coşkun, 3 saate yakın süren sunumunda vatandaşları açıklamalarıyla aydınlattıktan sonra, programın son bölümünde ise 1,5 saat süreyle vatandaşların borçlanma ve prim transferi gibi durumlarıyla ilgili sorularını yanıtladı.

PRİM TRANSFERİ

Prim transferi ve emeklilik işlemlerinde alınan kararlar öncesinde mutlaka devletin yetkili kurumlarına danışılmasında fayda olduğunu anlatan Haki Coşkun, vatandaşlarımızın kendi başlarına veya üçüncü şahısların eksik yönlendirmelerine istinaden yapılan işlemler sonrasında aylık bağlanmaya başlandıktan sonra yapılan hatalı işlemlerin geri dönüşümünün olmadığını hatırlattı. Bazı vatandaşların Bağ-Kur yerine önemli miktarda aylık farkının oluşmasından dolayı SGK'dan emekli olabilmek için Türkiye'ye gidip 1-2 hafta tanıdıklarının veya yakınlarının işyerinde kendilerini işci-çalışıyor göstererek sigortalı yaptıklarını anlatmaları üzerine Mustafa Haki Coşkun, Türkiye'de sigortalılığın kanuna ve etik değerlere uygun olarak gerçekleşmemesinin, yasal bir yol olmadığını belirterek, Sosyal Güvenlik Kurumunca yapılan inceleme ve araştırmalar sonrasında, kanuna aykırı bir şekilde Türkiye'de hiç çalışmadığı halde sigorta primlerinin yatırılması veya paravan şirketler vasıtasıyla sigorta kayıtlarının yapılması hatta kendisi yurt dışında olduğu halde Türkiye'de sigortalı işte çalışıyor olarak SGK sigorta primlerinin  yatırılması durumunda bazı vatandaşların emeklilik haklarının iptal edildiği ve aldıkları maaşların faiziyle geri talep edildiğini hatırlattı. Vatandaşlarımızın sosyal güvenlik hakları ile ilgili talep ve şikayetleri olduğunda Ankara'ya Bakanlığa ilettiklerini belirten Coşkun, "Sosyal güvenlik mevzuatımızda 2008 yılından beri sürdürülen köklü iyileştirmelerin, yurt dışındaki vatandaşlarımızın makul taleplerine uygun olarak daha da gelişeceğini temenni ediyorum" dedi.

SGK'DAN EMEKLİ OLAMIYORLAR

Coşkun, yurt dışında bulunan Türk vatandaşlarının yurt dışında geçen sürelerinin sosyal güvenlikleri bakımından değerlendirilmesi hakkındaki 3201 sayılı Kanun'a göre hizmet borçlanması yapanların, sosyal güvenlik mevzuatına göre emeklilik şartları hakkında aşağıda yer alan bilgileri verdi: "Aylık bağlanabilmesi için gerekli yaş ve hizmet süreleri şartlarını yerine getirdikten sonra, Türkiye'ye kesin dönülmüş olması gerekmektedir. Türkiye'ye kesin dönüş yapılmamış ve İsviçre'deki ikamet sürdürülmekte ise, yurt dışında sigortalı bir işte çalışılmaması, işsizlik parası, sosyal yardım, ikamete dayalı sosyal sigorta ödemeleri (işsizlik-hastalık parası) alınmaması şartları aranır.

Ayrıca, İsviçre'de çalışılmayan sürelerde İsviçre Sigorta Kurumu'na AHV/AVS, minimum düzeyde AHV-sigorta primi ödenmesi veya bu primin çalışan eşin sigorta primlerinden paylaştırılmak suretiyle ödenmesi durumunda Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından aylık bağlanmamaktadır." Toplantının soru-cevap bölümünde vatandaşlar, çalışmadıkları halde İsviçre Sigorta Kurumu'na ödedikleri emeklilik sigortası primi nedeniyle Türk Sigorta Kurumu tarafından ''çalışıyor'' kabul edildikleri ve aylık taleplerinin reddedildiği hakkındaki sorunlarına devletin çözüm bulmasını istediler ve İsviçre'deki Türk vatandaşlarının çifte standarda maruz kaldıklarını dile getirdiler.

DAHA ÇOK PRİM YÜKSEK MAAŞ YANLIŞ

İki kat prim borçlanmasıyla iki kat daha yüksek emekli maaşı alınmayacağını vurgulayan Haki Coşkun, vatandaşların geleceklerini planlayan kesin dönüş ve emeklilik işlemlerinde kendilerine danışılması halinde her zaman memnuniyetle kendilerine yardımcı olduklarını dile getirdi.

İsviçre'de birisi SGK diğeri Bağ-kur'dan emekli olmuş eşlerden birisinin ölmesi durumunda hayatta kalan kişinin dul aylığı; her ikisi de sigortalı olarak (4a) aylık alması durumunda da yüksek olan emekli aylığını seçme hakkının olduğunu anlatan Coşkun, AHV emekli aylıklarında alt ve üst limitin olduğunu; dul aylığının maksimum emekli aylığının %150'sini geçemeyecek miktarda tayin edildiğini sözlerine ekledi.

Toplantının sonunda vatandaşlarımızı bilgilendirmekten mutluluk duyduğunu ve toplantıyı organize eden Cemil Baysal'a, Hochdorf'taki vatandaşlarımıza ve Post Gazetesi'ne şükranlarını ifade eden Coşkun, sivil toplum kuruluşlarımızın (stk) organize edecekleri, vatandaşlarımızca beklenen bu toplantıların yaygınlaşmasını temenni ettiğini dile getirdi. Programın sonunda Hochdorf'taki toplantıya katılan vatandaşlarımız Mustafa Haki Coşkun'a teşekkürlerini ve çiçeklerini takdim ettiler. Toplantı sonrası Post Gazetesi'nden Cemil Baysal'a ve gazetemizi arayan çok sayıda vatandaş ve sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri, sadece İsviçre'de karşılaşılan bu sorunun ve ayrımcılığın bir an önce Ankara SGK yetkilileri tarafından düzeltilmesini beklediklerini belirttiler. Bu uygulama nedeniyle, vatandaşlarımız Türkiye'ye geri göçe zorlanmakta.

İsviçre'deki vatandaşların, çalışmadıkları sırada İsviçre Sigorta Kurumu'na mecburen ödeyecekleri AHV sigorta primlerini ödenmez ise, kadınlar 64 ve erkekler 65 yaşlarında İsviçre'den alacakları emekli aylıklarında çok ciddi miktarda azalma oluyor. Hayat şartlarının zaten zor olduğu İsviçre'de, düşük emekli maaşlarla yaşamlarını sürdürebilmeleri iyice zorlaşıyor.

AHV, İsviçre'de çalışmayı bırakıp, artık çalışmayan herkese yıllık prim ödemesini öngörüyor. Düşük gelir düzeyinde sosyal yardım alma durumunda olan ve çalışmayanların sözü edilen primleri Kanton sosyal yardım dairelerince ödeniyor.

Çalışmayan kişilerin eşleri çalışıyor ve minimum sigorta priminin en az iki katı prim ödüyorsa, bu primler çalışmayan eşe taksim edilir ve ayrıca prim ödemesi öngörülmez.

Malülen emekli olanlar da İsviçre Sigorta Kurumundan yaşlılık aylığı alana kadar minimum düzeyde AHV primi ödedikleri için SGK tarafından minimum düzeyde ödenen sigorta primi nedeniyle emekli edilmezler.

Vatandaşlarımızın beklentileri:

-Yurt dışında çalışmaya devem edenler, şartları yerine getirince Türkiye'dekiler gibi emekli olsunlar.

-Çalışmadıkları sırada AHV emeklilik sigorta primini kendileri yatıranlar, emeklilik şartlarını yerine getirince diğer ülkelerdeki vatandaşlarımız gibi emekli olsunlar.