320 bin üyesi olan İsviçre Sendikalar Birliği’nin (İSB) 57. Kongresi, 25-26 Kasım’da Bern’e bağlı Interlaken ilçesinde yapıldı. Yüzlerce delegenin katıldığı kongrede, emekçilerin sorunları, talepleri ve nasıl mücadele edilmesi gerektiği konularında tartışmalar gerçekleştirildi. Yeni başkanlığın ve yönetim kurulunun da seçildiği kongrede, yurt dışından gelen sendikacılar da konuştu.

Kongrenin ilk günü, kısa süre önce iş cinayetinde yaşamını yitiren bir inşaat işçisinin anılmasıyla başladı. İş cinayetlerine karşı daha fazla ve etkili önlemlerin alınması ve bunun toplu iş sözleşmeleri ile garanti edilmesi için mücadelenin güçlendirilmesi kararı alındı.

Açılışta İsviçre Sendikalar Birliği Başkanı Pierre-Yves Maillard, sendikanın 4 yıllık mücadelesinin raporunu sundu ve emekçilerin sorunlarına değindi. Raporun onaylanmasından sonra, delegeler ve üye sendikalar, gelecek 4 yılda yürütülecek mücadelenin talepleriyle ilgili önerilerini sundular ve tartıştılar.

İŞ GÜVENLİĞİ, DAHA İYİ ÜCRET VE KOŞULLAR

İsviçre’de var olan iş yasasına göre, patronlar çalışanlarını kolayca işten çıkarabiliyorlar ve tazminat ödemiyorlar. Sadece “kötü niyetli” işten çıkarmalarda (kadın, göçmen olma vb. nedeniyle işten çıkarma), işten çıkan kişi ispatlayabilirse tazminat ödeniyor. İşten atmaları engellemek için, iş yasasının değiştirilmesi ve bunun için bir halk inisiyatifinin başlatılması önerildi. Yönetim kurulu, öneriyi incelemek üzere kabul etmek isterken, delegeler bu tavrı eleştirdi ve kurulun öneriyi kesin kabul etmesi için konuşmalar yaptılar. Konuşmaların ardından, delegelerin çoğunluğu, işten atmaları engellemek için halk inisiyatifi başlatılması kararı aldı.

Öte yandan İsviçre, genel ücretleri kapsayan bir asgari ücret bulunmayan ülkelerden biri olduğu için, ücretler sektör ve branşlarda yapılan toplu iş sözleşmeleri ile belirleniyor.

Kongrede, hayat pahalılığının artması nedeniyle ücretlere gerekli zammın yapılması, 4 bin 500 frankın altında aylık ücret olmaması, meslek eğitimi olan çalışanların ücretinin ise en az 5 bin frank olması mücadelesi için de karar alındı. Bunun içinde daha güçlü bir mücadelenin yürütülmesi, işyerlerinde sendikaların güçlendirilmesi gerektiğine dikkat çekildi.

Tartışmaların sonunda Vaud kantonunda başarılı mücadele yürüten ulaşım işçileri, sendikal çalışmalarını anlattılar. 

Neoliberal sistemde çalışma koşulları işçilerin sağlığına ve ihtiyacına göre değil, patronun kâr hırsına göre belirleniyor. İşçiler daha uzun süre çalışmaya zorlanıyor, esnek çalışma modeliyle çalışanlar baskı altında alınıyor. Kongrede de çalışma koşullarının iyileştirilmesi için verilen önergelerde, özellikle iş saatlerin azaltılması ön plandaydı. Unia sendikası tarafından yapılan önerge oybirliğiyle kabul edildi. 

KADINLAR VE GÖÇMENLER İÇİN EŞİTLİK

Kadın işçiler ve göçmen işçilerin verdiği önergelerde eşit haklar tartışıldı.

İsviçre’de kadınlar hâlâ erkeklere oranla yaklaşık yüzde 20 daha az kazanıyor. Kadınların ev işleri ve bakım için ayırdıkları iş süresi tanınmıyor. Emekli kadınlar daha az emekli maaşı alıyor. Göçmen kadınlar çok yönlü ayrımcılığa maruz kalıyor, hem kadın hem göçmen olarak, oturum iznini kaybetmemek için çok zor koşullarda çalışmak zorunda bırakılıyor.

Bunu değiştirmek için 2023’de daha güçlü bir “kadınlar grevi” örgütleme kararı alındı. 2023 grevine iş yerindeki grevlerin damga vurması gerektiği vurgulandı.

Kongreye katılan kamu işçileri sendikasından öğretmenler de 2022’de okullarda yürüttükleri kadın grevi çalışmasını slayt gösterisi ile anlattılar ve bu çalışmanın sonunda Vaud kantonunda 60 bin kadının okullarda (öğretmen, sekreterler, temizlik işçileri vb.) greve gittiğini hatırlattılar.

İsviçre nüfusunun yaklaşık yüzde 39,2’sini (2 milyon 890 bin) göçmenler oluşturuyor. Bu durum sendika üyeliğine de yansıyor. İsviçre sendikaları içinde göçmenlerin sayısı yüksek. Örneğin, İsviçre’nin en büyük sendikası Unia’nın üyelerin yarısından fazlası göçmenlerden oluşuyor.

İSB kongresine katılan göçmen delegeler, sendikaların, göçmenlerin iş yerlerinde ikinci sınıf insan olarak muamele görmesini, daha az ücret almasını engellemek (İsviçre vatandaşı olan bir göçmen, İsviçre vatandaşı olmayan bir göçmenden 500 frank daha fazla ücret alıyor), ırkçılığa ve yabancı düşmanlığına karşı mücadele etmek için toplu iş sözleşmelerinde göçmen emekçilerin taleplerine yer vermelerini ve bunların kabulü için mücadeleyi güçlendirmelerini istediler.

Ayrıca İsviçre vatandaşlığına geçmenin kolaylaştırılması ve 5 yıl İsviçre’de yaşayan göçmenlerin vatandaşlığa geçmesinin sağlanması için (mevcut yasada 10 yıl) “Vier Viertel” derneği tarafından yürütülen çalışmalara verilen desteğin güçlendirilmesi adına verilen önerge de kabul gördü.

MİSAFİRLERİN KONUŞMALARI

Avusturya Sendikalar Federasyonu Başkanı Wolfgang Katzian kongreye çevrim içi katıldı. Katzian yaptığı konuşmada, İSB ile ortak çalışmalar yürüttüklerini, sendikaların uluslararası mücadelesinin güçlendirilmesi gerektiğini belirtti. Ücretlerin korunması, arttırılması ve daha iyi çalışma koşulları için birlikte mücadele ettiklerini ifade etti.

Ukrayna Sendikalar Federasyonu adına kongreye katılan Oleksandr Shubin, Rusya’nın saldırısının hem işçilerin çalışma ve yaşam koşullarını zorlaştırdığını hem de sendikal çalışmaları baskı altında aldığına dikkat çekti. Mart 2022’den itibaren savaş nedeniyle Ukranya’da bazı işçi haklarının kısıtlandığını, bu kapsamda hükümetin tek taraflı olarak var olan toplu iş sözleşmelerini feshetme, patrona işçileri atma hakkı verdiğini ve haftalık çalışma saatinin 40 saatten 60 saate çıkarıldığını belirtti.

İKLİM VE MÜLTECİLER

Özellikle gençlerin verdiği iklim konulu önergelerde, iklim krizinin gerçek olduğu ve günlük yaşamı, iş hayatını ve çalışma koşullarını tehdit ettiği belirtildi. “İnsanların geçim kaynaklarını da yok ediyor bu nedenle, iklim konusu sadece Yeşillerin değil, sendikaların da gündeminde olmalıdır ve toplu iş sözleşmelerinde ve sendikanın her türlü mücadelesinde yer almalıdır” denildi.

Savaştan, diktatörlüklerden kaçan insanların korunmaya, güvenliğe, geldikleri ülkelerde işe ve eğitime ihtiyaçlarının olduğu belirtilerek, sendikaların mülteci işçilerin de aynı haklara sahip olması ve iş yerlerinde ırk, etnik köken, din vb. nedenlerden dolayı yapılan ayrımcılıkla aktif bir şekilde mücadele etmesi talep edildi.

İNŞAAT İŞÇİLERİNİN ÖRNEK MÜCADELESİ

Kongrenin ikinci gününde, inşaat işçilerinin iyi çalışma koşulları ve ücret artışı için aylardır verdikleri mücadeleyi anlatan film gösterildi. Film sonrası inşaat işçilerinin üç bölge başkanı konuşma yaparak yaşadıkları zorlukları anlattılar. Zürich bölgesinden Cafer, “Üzerimizdeki baskı artıyor, iş günleri uzuyor, iş güvenliği zayıflıyor, bu nedenle son yıllarda 100 işçi inşaatlarda hayatını kaybetti. Buna dur demek istiyoruz. 60 yaşında emekli olma hakkımızı korumak ve zam istiyoruz. Bizim mücadelemize destek verin” dedi. İnşaat işçilerinin konuşması dakikalarca ayakta alkışlandı.

MAILLARD İKİNCİ KEZ BAŞKAN SEÇİLDİ

Kongre 26 Kasım günü sona erdi. İsviçre Sendikalar Federasyonu Başkanlığına ikinci kez seçilen Pierre-Yves Maillard, kapanış konuşmasında, “Şirketler çok iyi durumda, kâr ediyorlar ancak işçiler bundan pay alamıyor ve iş yerlerindeki baskı yıllardır artıyor. Önümüzdeki 4 yıl içinde adil dağılım, daha iyi ücret, daha iyi çalışma koşulları, daha iyi emekli maaşları ve kadınların ve göçmenlerin eşitliği için mücadele edeceğiz” dedi.

Başkan yardımcılığı görevlerine ise Vania Alleva ve Natascha Wey seçildi. Böylece İsviçre Sendikalar Birliği tarihinde ilk kez iki kadın başkanlıkta yer almış oldu.