Haber: Musa Acar

BERN - Federal hükümet geçen senenin dış politika rapor taslağını Ocak ayı ortasında yayınladı. 2012-2015 yılları için sabitlenen Dış Politik Stratejisine uygun olarak İsviçrenin insan hakları ve insani dış politika ve milletlerarası yönetilebilirlik sahalarındaki aktiviteleri raporda özetleniyor. Federal hükümet yıllık raporu ile dış politikanın hesabını halka vekaleten federal meclise veriyor. Çalkantılı geçen 2015 senesinde İsviçre dış politika prensiplerinden vaz geçmediği ifade ediliyor. Hukuk devleti prensibi, tarafsızlık, dünya ile dayanışma ve mesuliyet prensiplerine bağlılık ifade ediliyor. İsviçrenin ana hedeflerini federal hükümet, AB ile ilişkilerin devamı yanında dünyada barış ve güvenliğe destek olarak tarif ediyor.
 
TÜRKİYE İLE İLİŞKİLER
Federal hükümet Türkiye ile ilişkileri iyileştirme hedefini açıklıyor. Avrupayı meşgul eden göçmen krizi çerçevesinde mesela iki senedir göçmenlerle ilgilenecek bir makamın Türkiyede kurulmasında yardımcı olduğunu ifade ediyor. Almanya AB üzerinden para karşılığı göçmenlere Türkiyede bakılması, Türkiyenin doğudaki komşularına olan sınırlarını kapatma talepleri Türkiyeden kabul görür Türkiye AB ile bir geri kabul anlaşması imzalarsa bu anlaşma İsviçre için geçerli olmayacağından hareketle İsviçrede Türkiye ile ayrı bir geri kabul anlaşması imzalamak istiyor. Federal hükümet raporunda AB Türkiye ile anlaşabilirse 35 senedir devam eden vizeyi kaldırabileceğini ifade ediyor. Böyle bir durumda Şengen anlaşmasının parçası olan İsviçrede TC vatandaşlarına vizeyi kaldırma durumunda kalabilir ancak Türkiye ile geri kabul anlaşması imzalayamaz ise göçmenleri Türkiyeye geri gönderememe durumu ihtimaller arasında. Buna mani olmak isteyen İsviçre geçen sene Mayıs ayında Bernde Türkiye ile geri kabul anlaşma görüşmelerinin ikinci turunu gerçekleştirdi. İsviçre bu sebeple Türkiyeyi güvenli ülke ilan etmek durumunda. Türkiyenin göçmen konusunda AB'ye ve İsviçreye hangi tavizleri vereceği, hangi karşılığı alacağı, Avrupa bu konudaki tavırlarında yıkıcı tenkidi aşıp ortak hareket etmek isteyen partner pozisyonunu gelip gelemeyeceği, gelecek dönemin ilgi konularından biri olacak. İsviçre rapor taslağı kamuoyuna açıklandıktan iki gün geçmeden AB maliye bakanları, Türkiyeye göçmenlere bakım için planlanan bütçe dağılımı üzerine anlaşamadıkları haberleri alman medyasına düştü. Üye ülkelerinin içinde bulunduğu ekonomik darboğaz AB'nin pazarlığa oturduğu konuya gücünün yetemeyeceği ihtimalini göz önüne koyuyor. 2013 yılında Doğu Perinçek'e ermeni soykırımını ret etmekten ceza almasının hukuka aykırı olduğuna karar veren AHİM 15. Ekim 2015 tarihinde kararını tasdikledi. AHİM kararı çıktıktan sonra federal hükümet, öncelikli olarak adlandırdığı Türkiye ilişkilerini adım adım derinleştirmek ve ortak çalışmanın yollarını bulma konusunda temennisini ifade ediyor. Türkiyenin 2014 yılındaki altın ticareti hariç 3.3 milyar CHF ticaret hacim ile İsviçre için mühim bir ekonomik partner olduğunu ifade ediliyor dış politika raporunda. 183 sayfalık raporun 63 sayfasında Suriye, Irak, İsrail ve Filistin, insani yardım ve göç, Daeş savaşçıları ve enerji konuları dahil Balkanlar ve Güney Kafkasya meselerinin Türkiyeyide ilgilendirmesi sebebiyle Türkiyeyi İsviçre için ayrıca mühim bir stratejik partner pozisyonuna soktuğunu ifade ediliyor.
 
GÜNEY KAFKASYA
Rusya ile Gürcistan arasındaki savaş ile direk diplomatik ilişkiler asgariye indirilmesinden beri Gürcistandaki rus temsilciliğini ve Rusyadaki gürcü menfaatlerini vekaleten İsviçre dışişleri yürütüyor. Rusyanın Dünya Ticaret Örgütüne 2012 yılında girmesinden ve iki ülke arasındaki savaştan sonra İsviçre desteği bilhassa Rusya ve Gürcistan arasındaki gümrük idare anlaşmasının ve ticari trafik kontrolünü içerdiğini ifade ediyor federal rapor. İsviçre Gürcistan arasında Nisan 2015 tarihinde ikili yatırım koruma anlaşması yürürlüğe girdi ve Eylül ayında Gürcistan ile EFTA serbest ticaret anlaşmasının görüşmeleri başladı.
Federal hükümet bölgede Türkiye Ermenistan arasında normalizasyonu desteklediğini ifade ediyor. Azerbaycan bir yandan mühim bir ekonomik partner diğer yandan Bretton Woods (IMF ve Dünya Bankası) kurumlarında ortak oy grubuna dahil bir partner olarak ifade edilmekte.
 
RUSYA
2007 yılından beri Rusya ile düzenli ikili görüşmeler yürütüyor İsviçre. Geçen sene Ukrayna krizi sebebiyle bilhassa üst düzey politik ve askeri temaslar azaltıldı. Ancak güvenlik politikaları ve insan hakları konularında teknik görüşmeler devam etti. 70. BM toplantıları çerçevesinde New York'ta dışişleri bakanları buluştu. Ukrayna ve Suriyede barışçıl angajmanları sebebiyle federal hükümet Rusyayı mühim bir partner olarak değerlendiriyor.
 
ORTA ASYA
Orta Asya Türki cumhuriyetlerini Bretton Woods kurumlarında ortak oy potasında birleştiren İsviçre bölgeye ilgili. Bilhassa sulama, sağlık, özel sektörün desteklenmesi, insani yardım ve insan hakları konularında desteklerine devam ediyor. Kırgızistan ile ilişkiler iyi olarak değerlendiriliyor. Başkan Atanbayev ilkbaharında Bern şehrini ziyaret etmişti. Meclis ve başkanlık seçimleri için İsviçre Kırgızistana olan yardımını arttırmıştı. Federal hükümet Kazakistanın başşehri Astanada yapacağı Dünya Exposu 2017'ye katılma kararı aldı. Geçen sonbaharda İsviçre Tacikistan ile insan hakları konusunda görüşmeler yaptı.