Altyapısını blokzincir, üstyapısını ise Metaverse, kripto paralar ve NFT'lerin oluşturduğu Web 3.0 ile milyarca kullanıcının bilgilerini işleyen ve bunu ticari hâle getiren Google, YouTube, Twitter, Facebook, Instagram ve Linkedin gibi teknoloji devleri elindeki gücünü kaybederken, internette merkeziyetsiz yeni bir dönem başlıyor.

Bildiğimiz “http” ile başlayan internette yeni bir dönem başlıyor. Hatta başladı bile diyebiliriz. Web 3.0 adını verdiğimiz bu yeni dünyanın alt yapısını blokzincir teknolojisi oluştururken üst yapısını ise kripto paralar ve Metaverse evreni oluşturuyor. Malum internet ilk ortaya çıktığında tek tarafla bir etkileşim söz konusuydu. Yani kullanıcılar arasında etkileşim bulunmuyordu. Web 1.0 dediğimiz bu dönemde haber ve bilgiyi akışı tek taraflıydı. Veriler sunucularda saklanıyordu. Ancak bu süreç sosyal medya ile tamamen değişti. Web 2.0 adı verilen bu dönemde kullanıcılar içerikler oluşturmaya ve varolan içerikler üzerinde değişiklikler yapmaya başladı. Dünya YouTube, Twitter, Facebook, Instagram, Linkedin, Amazon ve Wikipedia gibi devlerin doğumuna şahitlik etti. Web 2.0 devleri app’ler üzerinden  21. yüzyılın belki de en kıymetli ham maddesini yani ‘veriyi’ karşılıksız olarak sağladı. Artık Web 2’nin de yavaş yavaş sonuna geliyoruz.

ARTIK MERKEZİYETSİZ

Kullanıcılar internetin yeni devrimi Web 3’e bu defa Metaverse, kripto paralar ve NFT ile birlikte farklı bir açıdan ve merkeziyetsiz olarak giriyor. Yani internette gezinmek için uygulamalar yerine cüzdan mantığı ile çalışan dapp’ler kullanılacak. Böylece üretilen içeriğin ücretini, sadece üretici alacak ve uygulamalar bundan herhangi kâr güdemeyecek. Web 3.0 ile “veri”nin de anlamı değişiyor. Kullanıcıların verileri merkezi sunucularda saklanması dönemi sona eriyor. Blok zincir ile kontrol internet şirketlerinin elinden çıkıyor. Bu yeni dönemde öncü olmak isteyen Google, Apple, Amazon ve Facebook gibi şirketler Web 3.0  uygulamalarına yönelik şimdiden ürünler geliştiriyor.

METAVERSE ZİRVEDE

Softtech’in yayınladığı “2022 Teknoloji Raporu”na göre bu alanda en çok öne çıkacak konuların başında ise Metaverse geliyor. Mağazaların Metaverse dünyasında hızla yerini almaya başlaması ve tecrübelerin baştan tasarlanması öngörülüyor. 2030’lu yıllara gelindiğinde, fiziki dünyada yaşanan deneyimlerin benzerlerinin, dijital duyu etkileşimi ile koku, tat ve düşüncelerde de yaşanmasının mümkün olacağı belirtiliyor. Bu öngörüye göre bir e-Ticaret sitesinden parfüm almadan önce onu koklamak, evdeyken bir kumsaldaymış gibi deniz kokusunu içinize çekip denizin nemini tende hissedebilmenin mümkün olacağı belirtiliyor. Facebook’un bu durumu öngörerek Metaverse ile bu dünyaya adım atması da web 3.0’a hazırlık olarak yorumlayabiliriz. Metaverse için kullanılacak VR cihazlar, Web 3.0’a geçiş dönemini de hızlandıracak gibi görünüyor. Web 3.0 ile sosyalleşmenin yanı sıra e-Ticaret hatta bürokrasiyi de yeniden şekillenecek diyebiliriz.

WEB 3.0 ALDATMACA MI?

Diğer taraftan kimine göre ise Web3, ütopik bir aldatmaca. Savunucularına göre internetin “üçüncü sürümünün” ardındaki ana fikir, beş büyük teknoloji şirketine daha az bağımlı bir internet ağı oluşturmak için çeşitli blok zinciri teknolojilerini (kripto para, NFT'ler vb.) bir araya getirmek. Bu süreçte teknoloji geliştiricilerinin tek taraflı olarak "merkeziyetsiz" vurgusu yapılması soru işaretlerini de beraberinde getiriyor. Teorik olarak kuantum teknolojisi blok zincire müdahale edebilecek güce sahip. Yani verilere müdahale edebilecek bir merkezî gücün olduğu fikri bizden saklanıyor olabilir. Bunları zaman gösterecek. Ama şurası kesin: Web 3.0 ile hiçbir şey eskisi gibi olmayacak.

WEB 3.0'IN ARTILARI NE?

> Burada aracılar olmadığı için kullanıcı verisi kontrol edilemez. Bu da devletlerin ya da şirketlerin kontrolünü azaltır.

> Daha fazla ürün internete bağlandıkça, daha büyük veri setleri analiz edilmek üzere daha fazla veriyi algoritmalara sunmaya başlar. Böylece algoritmalar bireysel kullanıcıların özel ihtiyaçlarına hitap eden daha doğru bilgileri ortaya çıkarabilir.

> Daha zeki algoritmalarla, manipüle edilmiş sonuçlar yapay zekâ tarafından filtrelenebilir.

> Web uygulamaları olduğunda, daha iyi bir kullanıcı deneyimi için müşteri hizmetleri anahtar bir rol oynar. Fakat masrafı çok yüksek olduğu için başarı gösteren birçok web hizmeti müşteri hizmeti operasyonlarını benzer derecede ölçeklendirmeyi başaramaz. Aynı anda birden fazla müşteriyle konuşabilen daha zeki sohbet motorlarının kullanımıyla kullanıcılar destek birimleriyle etkileşim kurarken daha iyi bir deneyim yaşayabilir.