İsviçre'de bir hasta, kanser tedavisi için yapılan kök hücre naklinden sonra HIV'den kurtuldu.

HIV'i atlatan beş vaka daha olsa da, "Cenevre hastası" olarak bilinen bu kişinin durumu benzersiz olarak kabul ediliyor. Zira hasta, HIV'in hücrelere girmesini engelleyen nadir bir gen mutasyonuna (CCR5) sahip olmayan bir donörden kök hücre alan tek kişi olarak kayıtlara geçti.

Daha önce HIV'den kurtulan diğer hastalar Berlin, Londra, Düsseldorf, New York ve Kaliforniya'daki City of Hope tıp merkezindeydi.

Cenevreli hasta 2018 yılında, agresif bir lösemi türüyle mücadele etmek için kök hücre nakli aldı. Hastanın kimliği kamuoyuna açıklanmadı, ancak 1990 yılında HIV teşhisi konmuş kişi yaptığı açıklamada "Bana olan şey muhteşem, büyülü." dedi.

Hasta, Kasım 2021'e kadar antiretroviral kullanıyordu, ancak doktorlar kemik iliği naklinin ardından tedaviyi bırakmasını söyledi. Boston'da CCR5 geni içermeyen "normal" kök hücrelerin kullanıldığı önceki iki vakada, antiretroviral almayı bıraktıktan birkaç ay sonra HIV tekrar ortaya çıktı.

Hasta yakından takip edilecek

Araştırmacılar, Cenevre'deki hastada HIV'in tekrar nüksetmeyeceğinden emin olunamayacağını söylüyor.

Uluslararası AIDS Derneği Başkanı Sharon Lewin, vakanın "umut verici" olduğunu kaydetti.

Bu kişinin aylar ve yıllar boyunca takip edilmesi gerektiğini belirten Lewin, "Boston'daki hastalardan öğrendiğimiz kadarıyla virüsün tek bir parçacığı bile HIV'in yeniden canlanmasına yol açabiliyor" dedi.

Fransa Pasteur Enstitüsü'nden bilim adamı Asier Saez-Cirion, 12 ay sonra hala virüse dair bir işaret yoksa "gelecekte tespit edilemez olma olasılığının önemli ölçüde arttığını" kaydetti. Saez-Cirion'a göre "belki de nakil, mutasyona gerek kalmadan tüm enfekte hücreleri ortadan kaldırdı ya da nakilden sonra gerekli olan bağışıklık sistemini baskılayıcı tedavisi bir rol oynadı."

Kök hücre naklinin zorlukları

Cenevreli hastanın geçirdiği kemik iliği nakli, tüm HIV hastaları için bir seçenek olarak düşünülmüyor. Bu yöntem, kanser ve HIV hastaları için son çare olarak görülmesi gereken riskli bir operasyon olarak kabul ediliyor.

Kök hücre tedavisi her ne kadar AIDS'in tedavisinde bir umut ışığı olsa da, HIV için bir tedavi uzun zamandır aranıyor. Söz konusu hastalara uygulanan kemik iliği nakli ciddi ve tehlikeli bir operasyon olması sebebiyle hem HIV hem de kan kanserlerinden muzdarip az sayıda hasta için uygun görülüyor.

Nadir görülen CCR5 mutasyonuna sahip bir kemik iliği donörü bulmanın da oldukça zor olduğu biliniyor.