Avrupa ülkeleri, sosyal medyaya daha fazla denetim istiyor. Bu çerçevede, Avrupa Birliği (AB), Facebook ve Twitter gibi sosyal medya şirketlerinden gerekli durumlarda içeriğe müdahale edebilecek araçlar geliştirmesini istedi.

AB Konseyi Başkanı Donald Tusk, 22 Haziran’da yapılan AB Liderler Zirvesi sonrasında, “Sosyal medya şirketlerini, internette terörist materyallerin yayılmasını önlemek için gerekenleri yapmaya çağırıyoruz. Uygulamada bu, böylesine materyallerin otomatik olarak tespit edilip, kaldırılmasını sağlayacak yeni araçların geliştirilmesi demek.” dedi. Tusk, eğer adım atılmazsa ilgili firmaları buna zorunlu kılacak yasal düzenlemeleri yapmaktan da geri durmayacakları uyarısında bulundu.

Fransa

Buna ilişkin hazırlıklar sürerken, ülkeler de kendi adımlarını atıyor. Facebook yönetimi, mayıs ve haziran aylarında yapılan cumhurbaşkanlığı ve genel seçimler öncesi 30 bin sahte ve tartışmalı hesabı askıya aldı.

Konuya ilişkin açıklamada, özel amaçla açılan bu hesapların Fransa seçimlerini manipüle etme amacı güttükleri belirtildi. Olay Fransız basınına “Facebook’ta bahar temizliği” olarak yansıdı.

Geçen yıl yüzde 60’ı terörle ilişkili 864 internet sitesinin kapatıldığı Fransa’da, bin 847 kişi hakkında terör propagandası yapma ve teröre övgü suçlarından işlem yapıldı.

Ülkede, sadece internet ve sosyal medyada terör sitelerine girmek ve bilgisayarında terörist fotoğrafı bulundurmak suç kabul edilirken, bu kapsamda 10’a yakın kişiye 3 ay ila 5 yıl arasında hapis cezaları verildi.

Vierzon kentinde yaşayan 18 yaşındaki bir genç, 23 Aralık 2016’da, terör propagandası yapmak ve sakıncalı siteleri sürekli ziyaret etmek suçundan 3 yılı kesinleşmiş toplam 5 yıl hapis cezasına çarptırıldı.

Meaux Ceza Mahkemesi, 21 Ağustos’ta, Facebook’ta terör örgütü DEAŞ’ın propaganda fotoğrafını beğenen 32 yaşındaki bir kişiyi 3 ay hapse mahkum etti. Nimes kentinde de 18 yaşındaki bir lise öğrencisi, internet üzerinde terör propagandası yapmak suçundan 3 yıl hapis cezasına çarptırıldı.

Paris’te yaşayan 53 yaşındaki bir kişinin, sosyal medyada “Fransızlar uyanın, her biriniz bir Müslüman’ı öldürün” gibi çok sayıda ve sürekli nefret mesajlarına ise hapis cezası yerine 105 saat kamu yararına bir işte çalışma cezası verildi.

Gard bölgesinde 35 yaşındaki bir kişi de Milletvekili Gilbert Collard’ın Facebook sayfasına “Dikkat edin, bir gün kapınıza geleceğim.” şeklinde tehdit mesajı yazdığı için 2 yıl hapis cezası aldı.

Almanya

Seçimler öncesi bazı sosyal medya hesaplarının kapatıldığı diğer bir ülke de Almanya oldu. Facebook, 23 Ağustos 2017’de, Almanya’da yaklaşan 24 Eylül seçimleri nedeniyle 10 bin hesabı askıya aldığını bildirdi.

Facebook’tan yapılan açıklamada, bu hesapların gerçeği yansıtmayan haber ve dezenformasyon ürettiği belirtildi.

Ülke mahkemeleri, sosyal medya paylaşımlarına da ceza vermekten geri durmadı. Facebook’ta, 4 Nisan 2016’da “Merkel, herkesin gözü önünde taşlansın.” diye yazan 28 yaşındaki bir kişi mahkemeye çıkmak zorunda kaldı.

Bochum Yerel Mahkemesi, bu sözlerinin ifade özgürlüğü ile ilgisi olmadığı aksine şiddet çağrısı içerdiği gerekçesiyle, söz konusu kişiyi 2 bin avro para cezası ödemeye mahkum etti.

Alman Yeşiller Partisi Eş Başkanı Cem Özdemir, 20 Ağustos 2017’de, kendisine sosyal medya üzerinden hakaret ettiği gerekçesiyle Türk kökenli siyasetçi Bekir Sipahi’yi mahkemeye vererek 30 gün hapis cezası almasına neden oldu.

İngiltere

İngiltere’de, sosyal medya platformlarında yaptıkları paylaşımlarla İletişim Yasası’nın 127. maddesini ihlal edenler, 6 aya kadar hapis cezası ya da 5 bin sterline kadar para cezasına çarptırılabiliyor. Terörle mücadele kanunu kapsamına giren mesajlarda cezalar artıyor.

İngiltere Adalet Bakanlığının verilerine göre, geçen yıl günde ortalama iki kişi, 127. maddeyi ihlal etmekten hüküm giydi. Bakanlık verilerince, suçluların birçoğu para cezasına çarptırılırken, ortalama hapis cezası hükmü ise 2 ay 2 hafta.

Son yıllarda yargılananlar genellikle, sosyal medyada terörü teşvik eden, ırkçı, cinsiyetçi, İslamofobik veya Yahudi aleyhtarı gibi nefret içerikli paylaşımlarda bulunan ve tehdit içerikli mesajlarla kişileri hedef alan internet kullanıcılarından oluşuyor.

Geçen yıl Google profil sayfasına DEAŞ’ı öven bir video yükleyen Sagheer Hussain adlı İngiliz vatandaşı 22 Ağustos’ta 5 yıl hapse mahkum edildi.

Haziran ayında Londra’daki bir camiden çıkan vatandaşların üzerine minibüsün sürülerek bir kişinin öldürüldüğü terör saldırısı sonrasında, minibüsün kiralandığı firmanın sahibinin oğlu Richard Evans, attığı bir Twitter mesajı nedeniyle tutuklandı.

Evans mesajında, envanterlerindeki büyük araçlardan birinin kiralanması halinde daha çok kişinin öldürülebileceğini yazmıştı.

Rhodri Philipps adlı aristokrat, Brexit’i engellemeye dönük hukuk mücadelesi veren iş kadını Gina Miller’i öldürene para vadettiği Facebook paylaşımı nedeniyle temmuzda 3 ay hapis cezası aldı.

2010 yılında uçak seferinin iptal edilmesine kızan yolcunun, “Doncaster Havaalanını havaya uçuracağını” yazmasının ardından başlayan yargı süreci iki yıl sürdü. “Şaka” yaptığını söylemesine karşın mahkum olan yolcu, ancak temyizde beraat edebildi.

Avusturya

Avusturya’da ise sosyal medya üzerinden yapılan paylaşımlara verilen cezalara daha çok Nazi propagandası neden oluyor.

Avusturya’da 1947 yılında yürürlüğe giren ve Anti-Nazi yasası olarak bilinen düzenleme, Nazi ideolojisini suç olarak tanımlıyor. Nazi propagandası yapılmasına müsaade etmeyen yasa nedeniyle sosyal medya üzerinden Nazi yanlısı paylaşımlar için para ya da hapis cezası veriliyor.

Avusturya’nın Vorarlberg eyaletinde 1 Ağustos 2017’de bir mahkeme, sosyal medya üzerinden Nazileri öven ve Yahudi soykırımını inkar eden paylaşımlarda bulunan kişiyi bin 440 avro para cezasına mahkum etti.

Viyana Devlet Mahkemesi, 21 Ağustos 2017’de, bir futbol müsabakasında Hitler selamı veren ve sosyal medya hesabı üzerinden Nazi propagandası yapan 39 yaşındaki bir kişiye 18 ay hapis cezası verdi.

Viyana Tıp Üniversitesi, sosyal medya hesabından ABD’nin Charlottesville kentinde ırkçılar tarafından öldürülen Heather Heyer hakkında nefret içerikli paylaşımda bulunan bir çalışanın işine son verdi.

İspanya

İspanya’da ise Ulusal Mahkeme, 1973 yılında ETA’nın saldırısı sonucunda öldürülen Luis Carrero Blanco ile ilgili sosyal medyada alaycı ve küçük düşürücü ifadeler kullan 22 yaşındaki Cassandra Vera Paz’a 1 yıl hapis cezası verdi.

Bazı sağ görüşlü İspanyol siyasetçilere ve Kral’a hakaret ettiği gerekçesiyle Def Con Dos adlı müzik grubunun solisti Cesar Strawberry’e 1 yıl hapis cezası verilen ülkede, ETA terör örgütünün kurbanları hakkındaki paylaşımları nedeniyle Maria Lluch Sancho adlı kişi de “terörizmi yüceltme ve terör kurbanlarını küçük düşürme” suçlarından 2 yıl hapis cezasına çarptırıldı.

30 Kasım 2014 tarihinde çıkan taraftar kavgasında öldürülen Francisco Javier Romero Taboada’yla dalga geçen paylaşımlarda bulunan bir kişiye 60 bin 1 avro para cezası ile 5 yıl stadyumlara giriş yasağı verildi.

​Hollanda

Hollanda’da Denk Partisinden ayrılarak yeni bir parti kuran Sylvana Simons’a sosyal medya üzerinden hakaret eden 20 kişi, 28 Mayıs’ta kamu hizmeti ve para cezasına çarptırıldı.

Rapçi Boef, 11 Ocak’ta, sosyal medya üzerinden bir polise hakaret ettiği gerekçesiyle 80 saat kamu hizmeti ve 150 avro para cezası aldı.

Başbakan Mark Rutte’u boynunda idam ipiyle gösteren ve tehdit sözleri içeren bir paylaşım yapan 47 yaşındaki kadına 23 Ağustos’ta, bir hafta şartlı hapis cezası ile 40 saat kamu hizmeti cezası verildi.

İsveç

İsveç’te ise geçen ay Malmö Bölge Mahkemesi, sosyal medyada Afgan ve İsveçli siyasetçilere hakaret eden kadın, nefret suçu işlediği gerekçesiyle 80 gün hapse mahkum edildi.

Mahkeme daha sonra kadının hapis cezasını paraya çevirerek, 4 bin kron ödemesinde karar kıldı.